پوسیدگی دندان: جلوگیری و درمان دندان خراب

پوسیدگی دندان زمانی رخ می‌دهد که پلاک و جرم دندان، لایه‌ای بر روی دندان شما ایجاد کرده و اسید تولید کند. اگر به پلاک و جرم دندان اجازه تجمع بدهید، مشکلات بیشتری مانند پوسیدگی دندان (سوراخ شدن دندان)، بیماری‌های لثه و یا آبسه دندان بروز خواهد کرد، به عبارت دیگر تجمعاتی از چرک در ریشه دندان یا لثه‌های شما بوجود خواهد آمد.

 علائم پوسیدگی دندان 

پوسیدگی دندان ممکن است با هیچ گونه دردی همراه نباشد. با این حال، ، ممکن است علائم پوسیدگی دندان به شرح زیر بروز کند:

• دندان درد: اعم از درد مداومی که شما را بیدار نگه ‌می‌دارد و یا درد شدید و گاه به گاه بدون علت مشخص.
• حساسیت دندان: ممکن است در هنگام خوردن غذا یا نوشیدن چیزی سرد و گرم و یا شیرین، حساسیت به لمس یا درد دندان داشته باشید.
• لکه‌های خاکستری، قهوه‌ای یا سیاه که روی دندان‌ها ظاهر می‌شود.
• بوی بد دهان
• احساس طعم نامطبوع در دهان

علت پوسیدگی دندان

 انواع مختلفی از باکتری در دهان ما زندگی می‌کنند که به شکل یک لایه چسبنده به نام پلاک بر روی دندان تجمع می‌یابند. در هنگام خوردن و نوشیدن، این باکتری‌ها اسیدهایی تولید می‌کنند که می‌توانند لایه محافظ زیر پلاک را حل کنند. این اسیدها مواد معدنی مینای دندان را از بین می‌برند. در صورت عدم درمان، حفره‌ای در دندان ایجاد می‌شود. سپس پوسیدگی و خرابی دندان در بخش اصلی دندان (مینا) آغاز می‌شود و با فروپاشی مینای دندان می‌تواند به عمق بیشتری نفوذ کرده و  به عاج دندان و در نهایت به عصب (پالپ) دندان برسد.

عواقب پوسیدگی دندان

سوراخ دندان در صورت عدم درمان، منجر به پوسیدگی قابل توجهی خواهد شد. در نهایت، پوسیدگی کنترل نشده دندان ممکن است دندان را به طور کامل از بین ببرد. همچنین در اثر گسترش عفونت به ریشه دندان، خطر ابتلا به عفونت‌های مربوط به آبسه وجود دارد.

عوارض مرتبط با پوسیدگی دندان

سوراخ دندان، نتیجه عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و باقی ماندن پلاک در سطح دندان است. باکتری‌های خاص موجود در پلاک موجب پوسیدگی دندان می‌شوند. انواع مختلف باکتری موجود در پلاک که نزدیک خط لثه حضور دارند، باعث بیماری لثه می‌شوند که به کمک دندانپزشک و پریودنتیست قابل درمان است. از آنجا که سوراخ و حفره دندان می‌تواند به عمق ساختار دندان ( عصب دندان) نفوذ کند، ممکن است با خوردن غذاها و نوشیدنی‌های خاصی، حساسیت دندان را تجربه کنید.

مراجعه منظم به دندانپزشک

 اگر به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید، پوسیدگی دندان شما در مراحل ابتدایی آن درمان شده و براحتی می‌توانید از پوسیدگی بیشتر پیشگیری کنید. درمان پوسیدگی دندان در مراحل اولیه آن بسیار آسان‌تر و ارزان‌تر است. دندانپزشکان معمولاً می‌توانند پوسیدگی دندان و مشکلات بیشتر را با یک معاینه ساده و یا رادیوگرافی شناسایی کنند.

انجام چکاپ یا بررسی مرتب دندان نیز بسیار مهم است. بزرگسالان باید حداقل هر دو سال یک بار و کودکان زیر ۱۸ سال باید حداقل یک بار در سال چکاپ دندان را انجام دهند.

 درمان پوسیدگی دندان

 درمان پوسیدگی دندان بستگی به میزان پیشرفتگی آن دارد.

• دندانپزشک در اوایل پوسیدگی دندان، در مورد مقدار قند در رژیم غذایی و زمان غذا خوردن توصیه‌هایی را به شما ارائه خواهد داد. همچنین ممکن است ژل فلوراید وارنیش یا خمیر دندان فلوراید را در آن منطقه اِعمال کند. فلوراید با تقویت مینای دندان به محافظت از دندان کمک می‌کند، همچنین دندان را نسبت به اسیدهایی که توسط پلاک تولید شده و می‌تواند موجب پوسیدگی دندان شود، مقاوم‌تر می‌سازد.

• دندانپزشک ممکن است پر کردن دندان یا روکش کردن دندان را به شما توصیه کند، این مرحله شامل از بین بردن پوسیدگی دندان، اِعمال بی‌حسی موضعی و پر کردن سوراخ دندان است.

• اگر پوسیدگی دندان به ریشه (مرکز دندان، حاوی رگهای خونی و اعصاب) رسیده باشد، در فرآیندی موسوم به درمان کانال ریشه (عصب کشی) برطرف خواهد شد. عصب‌کشی دندان یک روش درمان موثر و بی‌خطر برای متوقف کردن انواع مختلف درد دندان و حفظ دندان‌های آسیب‌دیده به خاطر پوسیدگی یا سایر مشکلات احتمالی مانند آن است. ممکن است در مراحل عصب کشی دندان اندکی برای بیمار درد ایجاد شود، اما این درمان می‌تواند نقش موثر برای از بین بردن درد دندان داشته باشد.

• اگر دندان به شدت آسیب دیده، تا حدی که قابل ترمیم نباشد، ممکن است کشیدن آن لازم باشد. دندانپزشک شما قادر به جایگزین کردن آن با دندان مصنوعی، پل دندان و یا کاشت دندان است.
• در کودکان، دندان‌های آسیاب شیری و دائمی را می‌توان شیاربندی کرد. شیارپوش دندان به منظور جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده می شود. دندانپزشک همچنین می‌تواند برای محفاظت از دندانهای شیری و دائمی، وارنیش فلوراید را بر روی آنها اِعمال کند.

 هزینه درمان

 هزینه‌های دندانپزشکی به طور منظم ارزیابی شده و معمولاً هر سال تغییر می‌کند. از آنجا که هیچ هزینه‌ ثابتی وجود ندارد، هزینه درمان دندانپزشکی خصوصی در انواع تکنیک‌های درمان متفاوت است. اگر یک دندانپزشک خصوصی را انتخاب می‌کنید، همه هزینه‌های مربوطه را قبل از درمان جویا شوید.

 جلوگیری از پوسیدگی دندان

اگر چه پوسیدگی دندان مشکل شایعی است، اما اغلب اوقات می‌توان به طور کامل از آن پیشگیری کرد. بهترین راه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها تا حد ممکن است. به عنوان مثال، شما باید:

• به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید: دندانپزشک براساس وضعیت دهان، دندان‌ها و لثه شما، دفعات مراجعه را برای شما تعیین خواهد کرد.

• مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های شیرین و نشاسته‌دار را قطع کنید: ( به ویژه بین وعده‌های غذایی و یا یک ساعت قبل از رفتن به رختخواب) برخی از داروها نیز می‌تواند حاوی قند باشد، بنابراین بهتر است تا حد ممکن، از جایگزین‌های بدون قند استفاده کنید.

• از دندانها و لثه‌های خود مراقبت کنید:دندان‌های خود را به روش صحیح و با استفاده از یک خمیر دندان حاوی فلوراید، دو بار در روز مسواک بزنید و از نخ دندان و برس بین دندانی حداقل یک بار در روز استفاده کنید.

• از سیگار کشیدن یا نوشیدن الکل بیش از حد اجتناب کنید: دخانیات تولید بزاق را که به تمیز نگه داشتن دندان‌ها کمک می‌کند، مختل می‌سازد. الکل نیز به فرسایش مینای دندان کمک می‌کند.

 چگونه می‌توان از پوسیدگی دندان ناشی از شیرخوردن در خردسالان جلوگیری کرد؟

از شیردادن به کودکان قبل از خواب و یا قرار دادن هر چیزی غیر از بطری آب در رختخواب آن‌ها اجتناب کنید. همچنین، شیوه صحیح مسواک زدن و کشیدن نخ دندان برای کودک خود را یاد بگیرید. کودک خود را برای معاینه لثه و دندان‌ها به طور منظم نزد یک دندانپزشک کودکان ببرید. اولین مراجعه به دندانپزشک را باید از اولین سال تولد فرزند خود برنامه‌‌ریزی کنید.