آیا تا کنون این اتفاق برای شما افتاده است که کودکتان نزد شما بیاید و بگوید که در فک بالا و پشت دندانهای دائمی او، یک دندان اضافی رشد کرده است؟ این احتمال وجود دارد که شما یا دندانپزشک متوجه شوید که کودکتان یک دندان اضافی در دهان خود دارد.
دندان اضافی چیست؟
دندان اضافی یک بیماری دهانی است که با رشد چند دندان اضافی مشخص می‌شود. هر فردی که بیش از 20 دندان شیری یا بیش از 32 دندان دائمی داشته باشد، دندانهای مازاد او بر این اعداد، اضافی محسوب می‌شود. دندان اضافی می‌تواند در هر بخشی از دهان ایجاد شوند اما غالباً این دندانهای اضافی دائمی دندانهای قدامی در فک بالا هستند. این عارضه معمولاً به شکل دندان عقل نهفته نیز به نظر می‌رسد. به دندان آسیاب بالایی مزیودنز گفته می‌شود و دندان اضافی آسیاب چهارمی نیز دیستودنز یا دیستومولار نامیده می‌شود.
انواع دندانهای اضافی
دندانهای اضافی نام‌های مختلفی دارند! این دندان‌ها بر اساس محلی که درآمده‌اند و شکلی که دارند دسته‌بندی می‌شوند. اگر این دندان اضافی در بین دو دندان جلوی بالایی قرار گرفته باشد به آن مزیودنس گفته می‌شود. اگر این دندان اضافی نزدیک محل دندان آسیا باشد به آن پارامولار گفته می‌شود. اگر دندان اضافی پشت دندان عقل باشد به آن دیستودنز گفته می‌شود.
اگر دندان اضافی شکل دندانهای طبیعی دیگر باشد به آن دندان سوپلیمنتا یا تکمیلی گفته می‌شود. اگر این دندان اضافی شکل دندانهای طبیعی نباشد به آن دندان رودیمنتاری یا دندان ناقص گفته می‌شود. دندانهای ناقص بر اساس شکل ظاهری که دارند دسته‌بندی می‌شوند:
- دندانهای ناقص مخروطی که کوچک و دندانهای به نظر می‌رسند.
- دندانهای ناقص زگیلی یا تابرکولیت که بشکه‌ای شکل بوده و بیش از یک نوک دارند.
- دندانهای مولاری فرم که مشابه دندانهای آسیاب یا آسیاب کوچک بوده اما آن قدر بزرگ نشده‌اند که بتوان به آنها دندانهای مکمل گفت.
علت به وجود آمدن دندانهای اضافی
محققان هنوز دلیل خاصی برای رشد دندانهای اضافی در دهان نیافته‌اند. هر چند نشانه‌هایی از نقش عوامل ژنتیکی در پدید آمدن این دندان‌ها وجود دارد. دندان اضافی همچنین به دلیل بدشکلی‌های دهان مانند شکاف کام و لب شکری نیز به وجود می‌آیند. برخی از بیماری‌های مانند سندرم دانلوس، الر و سندرم گاردنر نیز ممکن است باعث رشد دندانهای اضافی در دهان شوند. مردم غالباً قبل از رشد کامل دندانهای شیری کودک متوجه وجود دندان اضافی در دهان نمی‌شوند. دندان اضافی در مراحل اولیه رشد دندان به وجود می‌آیند. در این فاز یک دندان اشکی شکل دو دندان را شکل می‌دهد که یکی از آنها اضافی و غیرضروری است.
دندان اضافی در کجای دهان به وجود می‌آید؟
تقریباً تمام (حدود 95%) دندانهای اضافی در فک بالایی رشد می‌کنند. این دندانهای غالباً بین دو دندان جلویی بالا به وجود می‌آیند. این دندانهای اضافی ممکن است پشت دندان عقل نیز شکل بگیرند. نکته قابل توجه این که دندانهای اضافی همیشه در فک رشد نمی‌کنند. با این که بیشتر دندانهای اضافی در فک شکل می‌گیرند، اما نمونه‌هایی از رشد دندان اضافی در لثه، برجستگی‌های فک بالا، کام نرم، سینوس بالایی، شکاف اسفنوماگزیلاری، حفره بینی و بین اوربیت (مدار) و مغز نیز مشاهده شده است. بیرون‌زدگی این دندانهای اضافی متفاوت بوده و به میزان جایی که دندان اضافی برای رشد دارد بستگی دارد.
عوارض رشد دندان اضافی در دهان
- این دندانهای از رشد طبیعی دندانهای دائمی جلوگیری کرده یا حتی اجازه رشد به آنها را نمی‌دهند. در این شرایط دندان‌ها مستعد ازهم باز شدن (فاصله گرفتن) بوده و دندان اضافی در محل و شکلی غیرطبیعی رشد می‌کند.
- این دندانهای باعث شلوغی دندان‌ها در دهان شده و در چنین وضعیتی افراد در هنگام غذا خوردن دچار مشکل می‌شوند. حتی این دندان‌ها می‌توانند باعث به وجود آمدن کیست دندان شوند که ممکن است به تومور تبدیل شوند.
درمان دندان اضافی
از شکل‌گیری دندان اضافی در دهان نمی‌توان جلوگیری کرد. روش درمان دندان اضافی کشیدن آن است. باید برای مرتب‌سازی دندان اضافی به دندانهای مجاور توجه نمود. نتایج حاصل از درمان معمولاً خوب است. اگر تنظیم دندان‌ها در درمان خللی ایجاد کرد بهتر است که دندانهای اضافی کشیده شوند.
اگر شما با وجود دندان اضافی در دهان مشکلی ندارید، بهتر است آن را رها کنید و از عوارضی مانند قطع شدن عروق خونی و عصب‌ها، رشد نافرم، انکیلوزیس، شکستگی توربوزیته فک بالا و ایجاد عارضه در سینوس بالا و فضای پتریگوماگزیلاری که ممکن است کشیدن دندان اضافی ایجاد کند پیشگیری کنید.
کشیدن دندان اضافی
فرایند کامل درمان دندان اضافی شامل کشیدن دندان اضافی یا دندانهای دیگر توسط دندانپزشک است. جراحی دهان و دندان نیز ممکن است ضروری باشد که بستگی به محل وجود دندان اضافی دارد. کشیدن دندان تحت بیهوشی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود که انتخاب آن به میزان شدت مشکل بستگی دارد.
برای پیشگیری از بروز مشکلات دندانی آتی، باید کود ک توسط یک ارتودنتیست در سنین زیر 7 سالگی مورد معاینه قرار گیرد. ارتودنتیست در خلال این معاینه می‌تواند دندان اضافی کودک را دیده و مشکل را قبل از این که دندان اضافی باعث ایجاد اختلال در رشد دندانهای دائمی شود درمان کند. در اسرع وقت برای درک میزان شدت شرایط و یافتن بهترین روش درمانی با بهترین دندانپزشک تهران مشورت کنید. بسیاری از بیمه‌های دندانپزشکی هزینه درمان دندان اضافه را پوشش می‌دهند زیرا درمان این عارضه جزو اقدامات پیشگیرانه محسوب می‌شود.
