علت و درمان لکه سفید، قهوه‌ای، زرد و خال سیاه روی دندان

دندانپزشکان برتر تهران

لک شدن دندان‌ها می‌تواند باعث شود مشکلات خاص برای زیبایی و اصلاح طرح لبخند فرد ایجاد شود. در حقیقت باید توجه داشته باشید دندان‌ها به سادگی ممکن است لک شده و فرآیند لک شدن دندان مشابه شرایطی است که مواد غذایی و نوشیدنی‌ها باعث لک شدن فرش می‌شوند. به هر حال با وجودی که لک شدن دندان‌ها یک مسئله عادی است، این شرایط به معنی این نیست که نمی‌توان هیچ کاری برای رفع این مشکل انجام داد. به این ترتیب اولین قدم برای دستیابی به دندان‌های سفیدتر و روشن‌تر تشخیص علت دقیق لک شدن دندان‌ها می‌باشد. در مرحله بعد (مهم‌ترین مرحله درمان) لازم است با دندانپزشک ملاقات شود تا به این ترتیب بهترین روش درمان برای از بین بردن لکه‌های دندان و اصلاح طرح لبخند برای فرد مشخص گردد.

انواع لکه‌های دندان

لکه‌های دندان به دو نوع اصلی لکه‌های خارجی و لکه‌های ذاتی دسته‌بندی می‌شوند. یک روش ساده برای به خاطر داشتن تفاوت بین این دو نوع مختلف از لکه‌ها این است که لکه سفید روی دندان خارجی بر روی سطح خارجی دندان‌ها ایجاد شده و لکه‌های ذاتی بر روی سطح داخل دندان‌ها تاثیر دارند.

لکه‌های خارجی دندان

همان‌طور که گفته شد این نوع لکه‌ها بر روی سطح خارجی دندان‌ها ایجاد می‌شوند. به این ترتیب لکه‌های خارجی در نتیجه عادت‌های نامناسب همچون مسواک نزدن، نخ دندان نکشیدن، ملاقات نکردن با دندان‌پزشک در فواصل زمانی مشخص، و نیز شرایطی مثل نوشیدن قهوه، چای، یا مشروبات الکی، مصرف توت‌فرنگی، سس سویا یا ادویه کاری، و سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو بر روی دندان‌ها ایجاد می‌شوند.

لکه‌های ذاتی دندان

این نوع لکه‌ها بر روی لایه‌های داخل دندان و در بخش عاج دندان یا ناحیه پالپ ایجاد می‌شوند. لکه‌های ذاتی ممکن است در نتیجه آسیب‌دیدگی (همچون شکستن دندان یا تراشیدگی آن)، مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک (تتراسیکلین)، و مشکلات دندان (فلوئوروزیس) ایجاد می‌شوند. علاوه بر این شرایط ژنتیک نقش با اهمیت در رنگ دندان‌ها و احتمال لک شدن آن‌ها دارد. در حقیقت این شرایط می‌تواند با هر دوی لکه‌های داخلی و ذاتی دندان‌ها ارتباط داشته باشند.

دسته‌بندی لکه‌های دندان بر اساس رنگ و دلیل ایجاد آن

رنگ دندان‌های لک شده می‌تواند طیف قهوه‌ای مایل به زرد/ قهوه‌ای تیره تا سبز را شامل شده و به‌طور خاص به رنگ‌های نارنجی، خاکستری مایل به آبی و حتی سیاه باشد! هر یک از این رنگ‌ها دارای دلایل خاص مربوط به خود هستند که در ادامه دلایل ایجاد آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.

لکه‌های قهوه‌ای مایل به زرد و قهوه‌ای تیره دندان

در صورتی که فرد به صورت منظم نوشیدنی‌هایی مثل قهوه، چای، مشروبات الکلی (قرمز یا سفید) یا نوشابه مصرف کند، دندان‌ها ممکن است به تدریج به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد در آمده یا رنگ قهوه‌ای تیره پیدا کنند. این نوع لکه‌ها در واقع لکه‌های ذاتی هستند که در نتیجه فعل و انفعالات ایجاد شده بین لایه خارجی تشکیل شده بر روی دندان تحت عنوان جرم و پلاک با مواد غذایی یا نوشیدنی‌ها ایجاد می‌شوند.

علاوه بر این پلاک دندان نیز می‌تواند یکی از عوامل دیگری باشد که باعث تغییر رنگ دندان‌ها به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد یا قهوه‌ای تیره می‌شود. به این ترتیب عدم رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان می‌تواند باعث تشکیل پلاک بر روی دندان شده و تغییر رنگ دندان و تیره شدن آن را به همراه داشته باشد. در صورتی که فرد سیگار کشیده یا تنباکو می‌جود، احتمالاً دندان‌های وی با گذشت چند سال به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد در آمده و با گذشت زمان، رنگ دندان‌ها به قهوه‌ای تیره متمایل می‌شود.

دندان‌های شیری آسیب‌دیده یا دچار عفونت ممکن است باعث شوند دندان‌های دائمی کودک در ادامه دچار لکه‌های قهوه‌ای شود. علاوه بر این افزایش سن نیز می‌تواند با تغییر رنگ دندان‌ها به رنگ قهوه‌ای ارتباط داشته باشد. در حقیقت به خاطر استفاده از دندان‌ها در طول سال‌های طولانی درخشندگی دندان‌ها به تدریج کم شده و دندان‌ها دچار تغییر رنگ می‌شوند. به خاطر داشته باشید این شرایط عادی بوده و نیازی به نگرانی درباره آن نیست. در حقیقت امروزه می‌توان با استفاده از روش‌های مناسب این مشکل را درمان کرد.

ایجاد لکه‌های سبز بر روی دندان‌ها

با وجودی که این شرایط ممکن است غیرعادی و عجیب به نظر برسد، هر دوی انواع لکه‌های دندان می‌توانند باعث شوند دندان به رنگ سبز روشن تا سبز تیره درآید. لکه‌های سبز دندان معمولاً بر روی دندان‌های کودک ایجاد می‌شود. ایجاد این شرایط با دلایل مختلف ارتباط داشته و می‌تواند از قرار گرفتن دندان‌ها در معرض مس، نیکل، و جیوه تا وجود عوامل باکتریایی و قارچی را شامل شود. علاوه بر این ابتلا به برخی بیماری‌های خونی نیز می‌تواند باعث سبز شدن رنگ دندان‌ها شود. این نوع لک‌ها معمولاً سطح خارجی دندان‌ها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند (شش دندان جلوی دهان بر روی فک بالا و پایین).

لکه‌های نارنجی دندان

لکه‌های نارنجی دندان معمولاً نزدیک خط لثه ایجاد شده و دلیل ایجاد آن‌ها به خاطر وجود باکتری‌ها یا مواد غذایی رنگ‌زا (فوتوگرافیک) است. کودکان به‌طور خاص مستعد ایجاد لکه‌های نارنجی بر روی دندان بوده و این شرایط معمولاً در نتیجه مسواک زدن نامناسب یا نامنظم ایجاد می‌شود.

لکه‌های دندان خاکستری مایل به آبی

لکه‌های خاکستری مایل به آبی لکه‌های ذاتی هستند که در نتیجه قرار گرفتن دندان‌ها در معرض داروهای خاص همچون تتراسیکلین ایجاد می‌شود. این لک‌ها می‌توانند در هنگام قرار گرفتن نوزاد در رحم مادر هنگام تشکیل ساختار دندان تشکیل شوند. به این ترتیب احتمالاً این شرایط برای کودکانی مشاهده می‌شود که مادران آن‌ها در طول دوره بارداری از داروی تتراسیکلین استفاده کرده‌اند.

ایجاد لکه‌های سیاه بر روی دندان‌ها

لکه‌های سیاه دندان در حقیقت لکه‌های خارجی هستند که اغلب به شکل خطوط سیاه بر روی سطح خارجی دندان‌ها قابل مشاهده هستند. استفاده از مکمل‌های حاوی آهن یا دهان‌شویه‌های حاوی کلرهگزیدین می‌تواند باعث ایجاد خال سیاه روی دندان شود.

لکه‌های سفید

فلوئوروزیس شرایطی است که در نتیجه مصرف بیش از حد فلوراید ایجاد شده و در عمل می‌تواند باعث ایجاد لکه سفید روی دندان مات یا نواحی سفید رنگ بر روی دندان‌ها شود. این نوع از لکه‌های دندان ذاتی هستند.

درمان

روش‌های درمان قابل استفاده برای رفع مشکل لک شدن دندان‌ها به شرح زیر هستند:

رعایت بهداشت دهان و دندان

اجتناب و دوری از لکه‌های دندان می‌تواند از طریق مسواک زدن، نخ دندان کشیدن، و ملاقات منظم با دندان‌پزشک امکان‌پذیر باشد. تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها همچنین می‌تواند به پاک شدن لکه‌های خارجی محدود بر روی دندان‌ها کمک کند.

سفید کردن دندان

اکثر لکه‌های خارجی ایجاد شده بر روی دندان‌ها به خوبی نسبت به روش‌های حرفه‌ای سفید کردن دندان عکس‌العمل نشان می‌دهند. به این ترتیب سفید کردن دندان با لیزر یک انتخاب مناسب برای اکثر بیماران است، زیرا قدرت سفید کنندگی بالا داشته و طول مدت درمان با آن ناچیز است (در این شرایط درمان فقط به حدود یک ساعت زمان نیاز خواهد داشت). به هر حال همه افراد نمی‌توانند از این روش استفاده کنند و لازم است از معاینات دندانپزشکی و جلسه مشاوره قبل از این درمان استفاده شود. به این ترتیب لازم است اقدامات درمانی مناسب برای رفع پوسیدگی دندان یا بیماری‌های لثه قبل از سفید کردن دندان بر روی بیمار انجام شده و این درمان معمولاً نیازمند پر کردن دندان و درمان بیماری‌های لثه است.

توجه داشته باشید لکه‌های ذاتی ایجاد شده به خاطر مصرف تتراسایکلین یا ابتلا به فلوئوروزیس سخت‌تر از سایر لکه‌ها از روی دندان پاک می‌شوند. به همین خاطر برخی دندان‌پزشکان از روش‌های درمان گسترده‌تر شامل مجموعه متنوعی از محصولات سفید کننده دندان و یا سفید کردن دندان با لیزر برای رفع مشکل بیمارانی که دندان‌های آن‌ها دچار لکه‌های تتراسیکلین شده استفاده می‌کنند. این روش‌ها شامل استفاده از خمیردندان‌های سفید کننده برای دو هفته و در ادامه سفید کردن دندان‌ها با لیزر است. در نهایت احتمالاً به بیمار توصیه می‌شود از کیت‌های سفید کننده خانگی برای سه هفته استفاده نماید.

کیت‌های سفید کننده خانگی

کیت‌های سفید کننده قابل تهیه از داروخانه‌ها بدون نسخه پزشک از روش‌هایی است که امکان استفاده از آن‌ها برای سفید کردن دندان‌ها در خانه وجود دارد. با وجودی که کیت‌های خانگی معمولاً از نظر هزینه مقرون به صرفه هستند، دستیابی به نتایج مورد انتظار از طریق آن‌ها نیاز به استفاده روزانه برای مدت چند هفته دارد. این شرایط در حالی است که در هنگام استفاده از کیت‌های حرفه‌ای سفید کننده دندان‌ها در خانه، محلول بلیچینگ قوی‌تر از حالت عادی است و  احتمالاً تحت نظر دندان‌پزشک می‌توان قدرت درمان را در صورت نیاز افزایش داد.

میکروآبریژن

میکروآبریژن احتمالاً برای دندان‌هایی مفید است که لکه‌های آن‌ها در نتیجه ابتلا به فلوئوروزیس ایجاد شده باشد. به این ترتیب میکروآبریژن می‌تواند لکه‌های ایجاد شده بر روی دندان‌ها را با ترکیب اسید هیدروکلریک و مواد ساینده پاک کند. در حقیقت در این فرآیند یک لایه بسیار نازک از مینای دندان برداشته شده و تناسب رنگ در ظاهر دندان‌ها افزایش می‌یابد.

ونیرهای پرسلاین دندان

یک روش دیگر برای مشکل لک شدن دندان‌ها استفاده از ونیرهای پرسلاین دندان است. این ونیرها یک نوع درمان دندانپزشکی زیبایی هستند که در عمل می‌توانند لکه‌های ایجاد شده بر روی دندان را به‌طور چشمگیر پوشانده و نیز کجی و نامرتبی محدود دندان‌ها یا تراشیدگی آن‌ها را پنهان نمایند. در حقیقت این روش می‌تواند یک درمان مناسب فقط در یک جلسه درمان باشد. به این ترتیب از طریق ساخت ونیرهای پرسلاین سفارشی برای دندان‌ها، مشکلات ظاهری دندان‌ها برطرف شده و طرح لبخند فرد اصلاح می‌شود. توجه داشته باشید تکمیل این روش معمولاً فقط به یک جلسه درمان نیاز دارد و آماده‌سازی دندان‌ها برای این درمان در سطح حداقل است. علاوه بر این، با وجودی که ونیرهای پرسلاین به شدت در برابر لک شدن مقاوم هستند، به منظور ایجاد دوام و ماندگاری مناسب، بهتر است پس از کار گذاشتن ونیر مقدار مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی که باعث لک شدن دندان‌ها می‌شود، محدود گردد.