سفیدی زبان یک بیماری نیست و معمولاً به عنوان نشانه‌ای برای یک عارضه‌ی جدی به حساب نمی‌آید. این پدیده معمولاً امری موقت است. گاهی باردار شدن زبان می‌تواند نشانگر یک عفونت و یا یک مشکل جدی‌تر باشد. بهتر است در زمان بروز این عارضه، با یک پزشک عمومی مشورت شود.
شما می‌توانید با مطالعه‌ی این مقاله و مقالاتی از این‌دست اطلاعات خود پیرامون دلایل ممکن باردارشدن زبان را افزایش دهید، ولی اکتفا به این امر و تشخیص مشکلات به کمک آن راهکار مناسبی نخواهد بود.
این وظیفه باید به یک پزشک عمومی سپرده شود. باید توجه داشت که در برخی موارد معدود، رنگ و بافت زبان باردار هرگز به شکل عادی خود، حتی پس از درمان نیز باز نمی‌گردد.
زبان باردار چیست؟ علت سفیدی زبان
باردار شدن زبان یا سفید شدن آن زمانی روی می‌دهد که سطح زبان با باکتری‌ها، قارچ‌ها و یا سلول‌های مرده‌ی به دام افتاده در بین پرزهای کوچک روی آن، پوشیده شود.
علل شایع تجمع پلاک‌های سفید بر روی زبان
لکوپلاکیا
لکوپلاکیا نوعی بیماری شایع است که به ایجاد لکه‌هایی سفید در دهان و گاهی اوقات بر روی زبان منجر می‌شود. این لکه‌ها معمولاً بدون درد هستند ولی با مسواک زدن به زبان و یا خراشیدن آن نمی‌توان آن‌ها را برطرف کرد. بروز این لکه‌های سفید را به تولید بیش از حد سلول‌هایی از مخاط دهان و تجمع پروتئینی با نام کراتین نسبت می‌دهند.
این عارضه معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که زبان مورد تحریک قرار بگیرد. البته مصرف بیش از حد الکل و کشیدن سیگار نیز می‌توانند از دلایل بروز آن باشند.
بسیار ضروری است که در زمان ابتلا به بیماری لکوپلاکیا، دهان توسط یک دندان پزشک خوب یا پزشک مرتباً مورد بازدید و معاینه قرار گیرد تا از عدم افزایش ابعاد، ایجاد تغییرات و یا به وجود آمدن لکه‌های جدیدی مرتبط با این عارضه اطمینان حاصل شود.
لیکن پلان دهانی
لیکن پلان دهانی یک اختلال ماندگار سیستم ایمنی بدن است که رگه‌هایی شبکه‌ای و لکه‌هایی سفید را در دهان و بر روی زبان ایجاد می‌کند.
این عارضه در شکل خفیف خود معمولاً با هیچ‌گونه درد و یا ناراحتی شدیدی همراه نخواهد بود، ولی ممکن است اندکی احساس سوزش و درد در دهان، قرمزی دردناک لثه‌ها و زخم‌هایی در پوشش دهان را ایجاد کند.
موارد خفیف این عارضه معمولاً نیاز به درمان نخواهند داشت. موارد شدیدتر این بیماری را می‌توان از طریق مصرف دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده همراه با افشانه‌های استروئیدی و یا شستشوی دهان با قرص‌های استروئیدی محلول در آب درمان کرد.
برفک دهان
برفک دهان، نوعی عفونت قارچی است که در دهان ایجاد می‌شود. این عارضه معمولاً با احساس سوزش بر روی زبان و ایجاد پلاک‌های سفید (البته گاهی ممکن است به‌صورت لکه‌هایی قرمز ظاهر شوند) و دردناکی که قابل خراشیدن هستند، همراه است.
افراد زیر بیشتر در معرض ابتلا به برفک دهان قرار دارند:
- مبتلا به دیابت
- متعلق به یک رده‌ی سنی خاص (برفک دهان در نوزادان و افراد مسن شایع‌تر است)
- افرادی که غالباً آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند.
- افراد مبتلا به فقر آهن و یا کمبود ویتامین B
- افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی بدن
- افرادی که از دندان‌های مصنوعی استفاده می‌کنند.
این قبیل افراد می‌بایست بلافاصله پس از مشاهده‌ی علائم ابتلا به برفک دهان، با پزشک عمومی خود دیدار کنند. در صورتی که این عارضه بدون درمان باقی بماند، علائم و ناراحتی‌های همراه با آن، ادامه خواهد یافت. درمان این مشکل از طریق استفاده از داروهای ضد قارچی صورت می‌گیرد.
سفلیس
سفلیس نوعی عفونت باکتریایی است که اغلب از طریق ایجاد رابطه‌ی جنسی با فرد مبتلا به آن، منتقل می‌شود. این عارضه در صورتی که به دلیل انجام رابطه‌ی جنسی دهانی منتقل شود، می‌تواند زخم‌ها و جراحات دردناک کوچکی را بر روی زبان ایجاد کند.
این نشانه‌ها معمولاً پس از 10 روز تا سه ماه بعد از قرار گرفتن در معرض عفونت ظاهر خواهند شد. درمان این بیماری از طریق تجویز یک دوز واحد از پنی‌سیلین صورت می‌گیرد.
در صورتی که بیماری سفلیس بدون درمان باقی بماند، ممکن است به ایجاد پلاک‌هایی سفید بر روی زبان که با نام لکوپلاکیا سفلیس شناخته می‌شوند، منجر شود.
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک هنگام سفیدی زبان
در صورت بروز هر کدام از موارد زیر باید به پزشک مراجعه شود:
- نگرانی در مورد تغییرات ایجاد شده بر روی زبان
- وارد آمدن آسیب به زبان
- ادامه یافتن باردار بودن زبان برای بیش از چند هفته
روش‌های درمانی
جلوگیری از کم‌آب شدن بدن
کم‌آبی و خشکی دهان می‌تواند به باردار شدن زبان منجر شود. با تأمین آب کافی بدن می‌توان از بروز این عارضه جلوگیری کرد.
مقدار آبی که هر شخصی روزانه به آن نیاز دارد، بسته به وزن، میزان فعالیت‌های بدنی آن شخص و شرایط آب و هوایی که در آن زندگی می‌کند، متفاوت خواهد بود. باید دقت داشت که در زمان احساس تشنگی، بدن در معرض کمبود آب قرار دارد و باید مرتباً این نیاز آن برآورده شود.
ترک سیگار
کشیدن سیگار می‌تواند به التهاب پرزهای زبانی منجر شود و در نتیجه‌ی آن، عمل به دام افتادن ذرات غذای باقی‌مانده و سلول‌های مرده در بین آن‌ها را تسهیل کند. این مسئله، محیطی عالی را برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌کند.
علاوه بر این، دود سیگار حاوی موادی شیمیایی است که برای بافت‌های دهانی بسیار مضر هستند.
حفظ بهداشت دهان و دندان
حفظ بهداشت دهان و دندان، میزان باکتری‌های موجود در دهان را کاهش می‌دهد. روزانه بلافاصله بعد از هر وعده‌ی غذایی و قبل از خواب دندان‌ها و زبان خود را مسواک بزنید. استفاده از یک دهان‌شویه‌ی ضدعفونی‌کننده نیز بسیار مؤثر خواهد بود.
کشیدن مسواک بر روی زبان
انجام این کار، سلول‌های مرده، باکتری‌ها و باقی‌مانده‌های مواد غذایی به دام افتاده در بین پرزهای زبانی و شیارهای برآمده‌ی زبان را از جایگاه خود آزاد می‌کند. خراشیدن شدید زبان جایز نیست، زیرا که می‌تواند به تحریک زبان و وارد آمدن آسیب به آن منجر شود.
خراشیدن زبان به آرامی با استفاده از یک اسکریپر زبان
در قسمت انتهایی برخی مسواک‌ها اسکریپرهایی طراحی شده‌اند.
- عمل خراشیدن می‌بایست به آرامی از عقب به جلو برای تمامی نواحی زبان انجام شود. دقت شود که فروبردن بیش از حد اسکریپر می‌تواند حالت تهوع برای فرد ایجاد کند.
- ممکن است به دلیل وارد آوردن فشار بیش از حد در حین انجام این درمان، آسیبی به زبان وارد شود. ایجاد هر گونه زخم باز می‌تواند زبان را در برابر عفونت آسیب‌پذیر کند.
ضدعفونی کردن دهان با استفاده از یک دهان‌شویه‌ی ضدعفونی‌کننده و یا محلول نمک
برای بدست آوردن نتیجه بهتر، محلول آب‌نمک یا دهان‌شویه را برای مدت دو دقیقه در دهان خود نگه دارید و آن را در تمام نواحی دهان خود حرکت دهید. استفاده از برخی محلول‌های قوی‌تر می‌تواند اندکی سوزش ایجاد کند.
استفاده از داروهای طبیعی خانگی
هر چند تأثیر داروهای طبیعی خانگی از نظر علمی تأیید نشده‌اند، ولی شواهد نشان می‌دهند که استفاده از آن‌ها می‌تواند مؤثر باشد.
- محلولی از آب‌لیمو و زردچوبه تهیه کنید و آن را به آرامی با استفاده از یک مسواک بر روی زبان خود استعمال کنید (بمالید). زردچوبه دارای خواص ضد باکتری است و آب‌لیمو در از بین بردن سلول‌های مرده‌ی پوستی و نابودی باکتری‌ها بسیار مؤثر خواهد بود.
- خمیری از جوش‌شیرین و آب‌لیمو تهیه کنید و آن را بر روی زبان خود بمالید. جوش‌شیرین در لایه‌برداری از زبان بسیار مؤثر خواهد بود.
دیدگاه خود را درج کنید