بیماری‌های دندان (آبسه، عفونت و التهاب) و درمان آن‌ها

جهت مشاهده لیست بهترین دندانپزشکان تهران کلیک کنید

آبسه دندان نوعی عفونت در دهان، صورت، فک یا گلو است که به دلیل عفونت دندان ها ایجاد می‌شود. بسیاری از این عفونت‌ها ناشی از عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و عدم مراقبت‌های منظم و مراجعه‌های دوره‌ای به دندانپزشک است. این آبسه‌ها ممکن است در اثر انجام عمل‌های جراحی دندانپزشکی قبلی هم ایجاد شوند که پس از مدتی شروع به انتشار کرده و باعث افتادن دندان می‌شوند.

علل بروز آبسه‌های دندانی

علت این انواع آبسه دندان  می تواند رشد مستقیم باکتری در پالپ دندان (ریشه دندان)، بافت نرم و استخوان‌های صورت و گردن که دندان‌ها را نگه داشته‌اند و یا سطح عمیق ریشه دندان که آبسه پریودنتال نامیده می شود، باشد.

دلیل اصلی ممکن است پوسیدگی‌های عمیق دندان، بیماری‌های لثه (پریودنتال)، شکستگی دندان، ضربه یا در برخی موارد عمل‌های دندانپزشکی که اخیراً انجام داده‌اید مانند کشیدن یا ایمپلنت دندانی باشد.

علائم و نشانه‌های آبسه دندان

علائم آبسه دندان معمولاً شامل موارد زیر می‌شود:

• درد
• تورم
• قرمزی دهان و صورت

غالباً یک یا چند دندان به فشار بسیار حساس هستند. با وجود یک عفونت پیشرفته ممکن است عوارض زیر نیز رخ دهد:

• حالت تهوع
• استفراغ
• تب
• لرز
• اشکال در بلع، باز کردن دهان یا نفس کشیدن

اگر این عارضه برای مدت طولانی بدون انجام اقدامات درمانی رها شود، عفونت ممکن است به سمت استخوان‌ها گسترش یافته و به دندان‌های مجاور آسیب برساند که به درمان‌های بیشتری نیاز خواهد داشت.

معمولاً علائم با آبسه دندان همراه بوده و می‌تواند شامل موارد زیر باشد البته فقط محدود به این علائم نیستند:

• پوسیدگی‌های عمیق
• تورم لثه
• تورم صورت یا دهان و دندان
• حساسیت به لمس
• انتشار چرک و عفونت
• در برخی موارد؛ ناتوانی در باز کردن دهان (اختلال و درد در هنگام باز کردن زیاد دهان یا در صورت متورم بودن)

چه موقع باید برای انجام مراقبت‌های پزشکی اقدام کرد؟

اگر فرد فکر می‌کند که دندان او آبسه کرده است باید با پزشک تماس بگیرد. اگر فردی علائم شدید آبسه را دارد و به دندانپزشک هم دسترسی ندارد باید برای معاینه به بخش مراقبت‌های پزشکی بیمارستان مراجعه کند به خصوص اگر احساس بیماری هم می‌کند.

اگر درد شدید ناشی از عفونت با داروهای مسکن و ضددرد بدون نیاز به نسخه پزشک بهبود نیافت باید فورا به پزشک یا دندانپزشک مراجعه نمود. ممکن است نیاز به تخلیه عفونت باشد. اگر شخص به دلیل آبسه دندان دچار تب، حالت تهوع، یا استفراغ شد باید حتماً به پزشک مراجعه کند.

اگر شخص به درد غیرقابل تحمل، اختلال در تنفس یا بلع یا هر علائم دیگر آبسه دندان دچار شد و یا اگر فردی دسترسی به دندانپزشک یا پزشک نداشت باید به بخش فوریت‌های پزشکی بیمارستان مراجعه کرده تا تحت معاینه و درمان قرار بگیرد. با انجام اقدامات درمانی قبل از پیشروی علائم در این مرحله، فرد نیاز به مراجعه به بخش اورژانس پیدا نخواهد کرد.

تشخیص آبسه دندان

آبسه دندان توسط پزشک یا دندانپزشک با انجام معاینات فیزیکی انجام می‌شود. ممکن است عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس از دهان برای مشخص کردن آبسه‌هایی که در لایه‌های عمیق‌تر پوست قرار دارند ضروری باشد.

 درمان آبسه دندان

برای آبسه‌های حاد دندان که درد و تورم شدید دارند، پزشک شکاف کوچکی برای تخلیه آبسه‌ها ایجاد می‌کند و درمان آن را  با آنتی‌بوتیک انجام می‌دهد.

آبسه‌های شدید و حاد خطرناک بوده و می‌توانند تهدیدی برای حیات محسوب شوند بنابراین برای درمان آنها ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان باشد. داروهای ضددرد معمولاً برای کنترل علائم تجویز می‌شوند. این اقدامات اولیه اغلب برای کنترل موقتی علائم آبسه‌های حاد ضروری است. به هر حال انجام اقدامات درمانی بیشتر برای از بین بردن علل اصلی عفونت ضروری بوده تا از عفونت‌های بعدی پیشگیری شود.

تشخیص محل دقیق علت به وجود آورنده آبسه و منابع اصلی ایجاد کننده عفونت برای درمان قطعی ضروری است؛ برای درمان عفونت و آبسه دندان در کودکان و بزرگسالان روش های عصب کشی و کشیدن دندان نیز وجود دارد.

پیشگیری برای آبسه دندانی

در درمان آبسه دندان مانند هر بیماری دیگر، رعایت دستورالعمل‌های پزشک از اهمیت زیادی برخوردار است. درمان‌های مناسب غالباً به معنای ارزیابی و معاینه مجدد، ویزیت‌های منظم یا ارجاع به یک متخصص است. همکاری با پزشک و رعایت دقیق دستورالعمل‌های برای دستیابی به بهترین نتایج ضروری است.

درمان‌های خانگی برای درمان آبسه دندان

هیچ درمان خانگی برای عفونت‌های دندانی وجود ندارد اما می‌توان علائم آزاردهنده و تورم را مدیریت کرد.

• افرادی که دندان پوسیده دارند یا به دندان ‌درد مبتلا هستند می‌توانند از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد و تورم استفاده کنند. به عنوان یک جایگزین یا مکمل برای داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، استامینوفن (تایلنول) نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. این داروها به کاهش درد کمک می‌کنند اما عفونت را درمان نمی‌کنند. مراجعه به پزشک همیشه ضروری است.
• اگر یک آبسه سر باز کرد، شستن دهان با آب گرم می‌تواند به تخلیه آن کمک کند. حتی پس از این اتفاق هم باید حتماً به پزشک مراجعه کرد.

تورم ناشی از آبسه دندان با تورم‌های التهابی متفاوت است و استفاده از یخ یا کمپرس سرد برای نواحی مبتلا به آبسه توصیه نمی‌شود.

پیش آگهی از آبسه دندان

پیش آگهی برای آبسه‌های کوچک دندان که سر باز کرده و تخلیه شده‌اند مفید است. اگر علائم تشدید شد، بعید است که عفونت بدتر شود. آبسه‌های بزرگ به اقدامات درمانی فوری نظیر تخلیه یا مصرف آنتی‌بیوتیک نیاز دارند. مراقبت‌های بعدی مناسب و مراجعه به دندانپزشک برای ارزیابی مجدد عفونت و انجام اقدامات درمانی برای دندان‌های مشکل‌دار اجباری است.

• مراقبت‌های دندانی می‌تواند شامل کشیدن دندان یا عصب‌کشی باشد.
• آبسه های دندانی که به کف دهان یا گردن گسترش پیدا کرده‌اند می‌توانند برای مجاری تنفس فرد خطرآفرین باشند و در تنفس وی اختلال ایجاد کنند، این موضوع می‌تواند تهدیدی برای ادامه حیات باشد مگر این که به موقع تخلیه شده و تحت درمان قرار گیرند.

پیشگیری از آبسه دندان

پیشگیری نقش عمده‌ای در بهداشت دهان و دندان دارد. مسواک و استفاده از نخ دندان روزانه همراه با بررسی منظم می‌تواند از پوسیدگی دندان و آبسه جلوگیری کند. افرادی که از آبسه‌های دندانی مکرر رنج می‌برند باید توسط پزشک برای تشخیص بیماری‌های زمینه‌ای عامل آبسه مورد معاینه قرار گیرند. یادآوری می‌شود که هیچگونه درمان خانگی برای درمان آبسه دندان وجود ندارد بنابراین پیشگیری از ایجاد آن بهترین گزینه است.

• مسواک زدن و کشیدن نخ دندان پس از هر وعده غذایی و در هنگام خواب فراموش نشود.
• اگر دندان‌های پوسیده در مراحل اولیه تحت درمان قرار گیرند، پوسیدگی‌هایی که ممکن است منجر به آبسه دندان شوند ترمیم می‌شوند.
• پرهیز از استعمال دخانیات (و تنباکوهای جویدنی) می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به آبسه دندان کمک کند.