دندان شیری کودکان تنها به منظور داشتن یک لبخند زیبا برای گرفتن عکس نیست؛ همچنین تنها به منظور جویدن هم نیست؛ در واقع هر دندان شیری مسیر را برای رشد دندان اصلی باز خواهد نمود و به عنوان راهنمایی برای آن در جایگزینی دندان شیری خواهد بود. وقتی که یکی از دندان های شیری خیلی زود بیافتد، دندان اصلی راهی برای بیرون آمدن نخواهد داشت؛ بنابراین ممکن است در موقعیتی اشتباه رشد نمایند و یا به ناحیه نادرستی از لثه وارد شوند. همچنین امکان دیگری که وجود دارد، اینست که دندان های همسایه آن به این فضا جابجا شوند و راستای دندانها را به هم بزنند. وقوع چنین پدیده ای به معنای عدم وجود فضای کافی برای دندان اصلی و در نتیجه نیاز به استفاده از فضا نگهدارنده است.
افتادن دندان شیری
دندان های شیری به دلایل مختلفی ممکن است بیافتند و از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره نمود :
• عفونتی که منجر به پوسیدگی دندان میشود و میتواند لزوم کشیدن دندان را به همراه داشته باشد.
• صدمات یا وقایعی که منجر به افتادن آن شوند.
• بیماریها یا دیگر شرایط =ی که میتواند منجر به افتادن خیلی زود دندان شیری شود.
• ممکن است از ابتدا در نیامده باشد.
اگر دندان شیری افتاده باشد و دندان اصلی در حال بیرون آمدن باشد، مراقبت های ارتودنسی تنها به استفاده از فضا نگهدارندهها محدود میشود. وظیفه فضا نگهدارنده، باز نگاه داشتن این فضا تا زمانی است که دندان اصلی در بیاید.
در صورت افتادن پیش از موعد دندان شیری، چه اتفاقی میافتد؟
در مقایسه اگر دندان آسیای دوم کودک، پیش از موعد بیافتد، اثر ثبات بخش آن نیز از بین میرود.
• این بدان معناست که دندان پشتی اش (دندان اصلی آسیای اول) به سمت جلو حرکت خواهد کرد. این مساله شایعی است.
این مساله میتواند بر موقعیت دندان هایی که در فک مقابل و در مقابل دندان آسیای، و همچنین دندان های پشتی (در آینده و یا همین الان) قرار میگیرد، نیز تاثیر بگذارد.
• احتمال حرکت دندان جلویی (اولین دندان آسیای کوچک دائمی یا همان دو دندانه) به سمت عقب بسیار کمتر است.
• در بدترین حالت ممکن است رشد دومین دندان آسیای کوچک دائمی متاثر شود (از رشد آن جلوگیری شود. )
فضا نگهدارندهها چگونه میتوانند از این مشکلات پیشگیری نمایند ؟
در چنین مواردی که ممکن است فاصله ناشی از افتادن شیری به تدریج پر شود، میتوان از یک فضا نگهدارنده دندانی استفاده نمود. استفاده از این نوع از ابزارها میتوان عرض فضای مورد نیاز که پیش تر توسط دندان شیری اشغال شده بود، را حفظ نماید و به دندانی که در حال در آمدن است، امکان ادامه مسیر عادی خود را خواهد داد. بنابراین استفاده از همین ابزار ساده، نیاز به هزینه های گزاف آینده به منظور درمان ای اصلاحی عمده (چون بریس ها) را از میان میبرد.
انواع فضا نگهدارندهها
اغلب انواع فضا نگهدارندهها از فولاد ضدزنگ ساخته شده اند، اما انواع دیگر آن را از پلاستیک میسازند. انواع مختلف دیگر آن عبارتند از :
• فضا نگهدارنده های جدا شونده (متحرک)
• فضا نگهدارنده های ثابت که به دندان های کودک چسبانده میشوند.
• دیستال شو
• دندان های مصنوعی ناقص
فضا نگهدارنده های جدا شونده (متحرک)
فضا نگهدارنده های جدا شونده یا متحرک، مشابه نگهدارندهها است. در آنها دندانی مصنوعی به منظور اشغال فضایی که برای رشد دندان اصلی مورد نیاز است، تعبیه شده است. از این نوع فضا نگهدارندهها تنها زمانی که فاصله ایجاد شده آشکار باشد، استفاده میشود. استفاده از آنها معمولا در کودکان با سن بیشتر که میتوانند از دستورالعملهای پزشک برای مراقبت از فضا نگهدارنده پیروی کنند، استفاده میشود.
فضا نگهدارنده های ثابت
انواع مختلفی از فضا نگهدارندهها وجود دارد، که یکی از آنها مدل نوار و حلقه است که از فولاد ضدزنگ ساخته شده است. با داشتن تاجی بر روی دندان کناری، این فضا را حفظ خواهد نمود.. نوع دیگری از فضا نگهدارنده های ثابت، قوس لینگوال یا زبانی است که به قسمت درونی دندان و مجاور زبان اشاره دارد. سیم کمانی زبانی در شرایطی استفاده میشود که در فک پایین در هر دو سمت دهان، دندان عقبی از دست رفته است و یا برای تکیه گاه شدن مناسب نیست. قوس زبانی با نوارهایی که به دور دندان های طرفین فضای مد نظر پیچانده میشود، در سر جای خود باقی خواهد ماند. سپس سیمی به این نوارها متصل خواهد شد تا این فضا را حفظ نماید.
دیستال شو
دیستال شو در زیر لثه کودک قرار خواهد گرفت. از دیستال شو زمانی استفاده میشود که دندان شیری مجاور دندان مولر شش سالگی کودک بیافتد. مولر شش سالگی، اولین دندان آسیای دائمی است. دیستال شو یک سیم فلزی دارد که کمی پایین تر از سطح لثه قرار میگیرد و مانع بسته شدن فاصله میشود. دیستال شو باید مرتبا توسط دندانپزشک ارزیابی شود، چون سیم ممکن است جلوی دندان در حال رشد را بگیرد. ممکن است دندانپزشکتان آن را به منظور فراهم نمودن راستای مناسب برای رشد دندان جدید، تنظیم نماید.
دندان های مصنوعی ناقص
اگر بیش از یک دندان کودکتان افتاده باشد، به جای فضا نگهدارندهها میتوان از دندان مصنوعی ناقص استفاده نمود. بنابراین اگر در نتیجه بروز تصادف چند دندان جلویی کودکتان افتاده، و یا در صورت ابتلا به بیماری مادرزادی به نام دیسپلازی اکتودرمی – که میتواند منجر به از دست دادن دندانها شود، فرزندتان میتواند از دندانهای مصنوعی ناقص تا زمان رشد دندان های اصلی استفاده نماید.
آماده سازی و جاگذاری فضا نگهدارنده ها
آماده سازی و جاگذاری فضا نگهدارندهها فرایند ساده ای است.
• دندانپزشکتان الگوی دندانهایتان را برخواهد داشت. آنها بدین شکل، نمونه ای از فضاهای مابین دندانها و همچنین دندانهای مجاور خواهند داشت، و آن را به آزمایشگاه ساخت دندان ارائه خواهند کرد.
• آزمایشگاه ساخت دندان، نمونه ای گچی با استفاده از الگوی دندانیتان خواهد ساخت؛ سپس با استفاده از آن به ساخت فضا نگهدارنده شما اقدام خواهند نمود.
• پس از اتمام، آن را به مطب دندانپزشک خواهند آورد. ممکن است که این فرایند ساخت، یک یا دو هفته به طول بیانجامد.
• دندانپزشک در جلسه ملاقات، آن را به سر جای خود وارد و معاینه، و در صورت نیاز تنظیم خواهد نمود.
• در صورت رضایت، آن را به دندانتان متصل خواهند نمود.
کل این فرایند جاگذاری فضا نگهدارنده، بسیار سریع و ساده است. ممکن است دندانپزشک اقدام به برش و تنظیم نماید؛ اما تنها بر روی مدل آماده شده، و نه بر روی شما. در این فرایند نیازی به بی حسی نیست.
خطرات و مراقبت های فضا نگهدارندهها
اگر فرزندانتان هر شش ماه یکبار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه نکند، فضا نگهدارندهها میتوانند مشکلاتی را به همراه داشته باشند. این مشکلات در صورت عدم مسواک دندانها پیچیده خواهند شد. با عدم مسواک درست و مناسب دندان ها، بافت لثه میتواند تا روی بازوی سیمی رشد یافته و احتمال بروز عفونت را بیافزاید. اگر بافت لثه دچار عفونت شود ، ممکن است کودکتان به جراحی برای برداشت آن قسمت عفونی نیاز پیدا کند. ممکن است کودکان در ابتدا با ناراحتی روبرو شوند، اما معمولا بعد از چند روز به این فضا نگهدارندهها عادت میکنند. همچنین فضا نگهدارنده های جداشدنی نیز ممکن است تا زمانی که کودکان به آن عادت کنند، بر گفتارشان تاثیر بگذارد. از مسواک منظم و مناسب دندانهای کودکانتان اطمینان حاصل نمایید. همچنین به منظور کسب اطمینان از سلامت لثهها و دندانهای کودکتان، حداقل هر شش ماه ملاقاتی برای کودک با دندانپزشک ترتیب دهید. کودکانی که از فضا نگهدارنده های ثابت استفاده میکنند، باید از خوردن شکلات های سفت، غذاهای چسبنده، آدامس و شکلات های جویدنی خودداری نمایند. این مواد میتواند منجر به شل شدن نوار فلزی شده و در بازوهای حمایتی سیمی آن گیر کنند. اگر این سیم شل شود، امکان بلعیدن یا ورود آن به ریه وجود خواهد داشت. همچنین کودکان نباید فضا نگهدارندهها را با دست یا زبان بفشارند، چرا که این عمل میتواند منجر به خم شدن، صدمه دیدن یا شل شدن آن شود.
با دندانپزشکتان در ارتباط باشید
دندانپزشکتان پس از نصب فضا نگهدارنده در دهان کودک، ممکن است تصویر اشعه ایکسی برای بررسی روند رشد دندان اصلی تا رسیدن به مرحله رشد بگیرد. دندانپزشک میتواند به شما زمان تقریبی بیرون آمدن دندان اصلی را بگوید و همچنین در این زمان میتواند فضا نگهدارندهها را بردارد.
سوالات رایج
چه زمانی استفاده از فضا نگه دارندهها ضروری نیست؟
اگر فرزندتان دندان شیری خود را زود از دست داد، نگران نباشید؛ چرا که باز هم ممکن است نیازی به استفاده از فضا نگهدارنده نباشد. برای مثال زمانی که یکی از دندان های جلویی فک بالایی بیافتد، این فاصله به طور طبیعی تا زمانی که دندان اصلی در میآید، باز خواهد ماند. استفاده از فضا نگهدارندهها در حالتی که دندان اصلی در حال رشد باشد، ضرورتی ندارد، مگر آنکه فرزندتان به بریس نیاز داشته باشد و فاصله بین دندانها در این حالت مساله ای اساسی به شمار میآید. ممکن است که بچه های کوچکتر در روند ساخت و نصب فضا نگهدارندهها همکاری نکنند. کودکانی که با مشکلات بلع و تنفس دست و پنجه نرم میکنند، ممکن است در صورت شکست یا شل شدن فضا نگهدارندهها با خطر مواجه شوند. توانایی کودک در همکاری با دندانپزشک کودکان، در بکارگیری فضا نگهدارندهها ضروری است.
آیا کودکم پیش از استفاده از بریس، به فضا نگهدارنده نیاز پیدا خواهد نمود؟
اگر دندان شیری فرزندتان بسیار زودتر از موعد افتاده باشد و یا از تراکم دندانی بسیار بالایی در فک بالا یا پایین برخوردار باشد، بهتر است که ملاقاتی با متخصص ارتودنسی ترتیب دهید تا از نیاز یا عدم نیاز به فضا نگهدارنده مطمئن شوید. متخصص در این جلسه، عکس اشعه ایکسی از دندان های کودکتان جهت ارزیابی الگوهای رشدشان خواهد گرفت و برنامه ای برای درمان ارتودنسی اولیه کودکتان ارائه خواهد نمود. اگر به متخصص ارتودنتیست مشخصی، به طور منظم مراجعه نمی کنید، میتوانید بدون معرفی دندانپزشک به یک متخصص ارتودنتیست مراجعه نمایید.
تفاوت میان جداکنندهها و فضا نگهدارها چیست؟
فضا نگهدارندهها که میتوان از آنها به مدت چند سال و پیش از رشد دندان های اصلی و آغاز مرحله دوم درمان های ارتودنسی استفاده نمود، را نباید با جدا کنندهها اشتباه گرفت. جداکنندهها را بیشتر با نام سپراتور نیز میشناسند که ابزارهای کوچکی به شکل نوارهای پلاستیکی یا حلقه های فلزی هستند که توسط ارتودنتیست در بین دو دندان قرار میگیرد. هدف از قرار دادن جدا کننده ها، ایجاد فضای کافی بین دندانها به منظور فراهم نمودن فضای لازم برای قرارگیری راحت بندهای بریس به دور دندان هایی بخصوص است.
اگر جدا کننده هایتان در آمد، چه کار باید بکنید؟
اگر جدا کننده هایتان در آمد، آن را در جایی مطمئن قرار دهید. سپس با مطب دندانپزشکتان تماس بگیرید تا آنها را در جریان قرار دهید و ملاقاتی به منظور چسباندن آن در سر جای خود ترتیب دهند:
• در اعلام این مساله تاخیر نداشته باشید. در صورت عدم استفاده از فضا نگهدارنده ها، دندانها قدرت جابجایی را خواهند داشت. اگر مدت زمانی تا ملاقات با دندانپزشکتان طول خواهد کشید، توصیه هایشان را به کار ببندید. میتواند با به کار بستن توصیه هایشان و استفاده چند ساعته از این ابزارها در طول روز، مقدار جابجایی دندانها را حداقل نمایید.
اهمیت فضا نگهدارندهها چیست؟
هدف اصلی فضا نگهدارنده ها، حفظ فضا برای رشد دندان های اصلی و در نتیجه عدم فراهم نمودن امکان جایجایی دیگر دندانها به یک جای خالی است و از این رو از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. فضا نگهدارندهها با باز نگه داشتن فضای به وجود آمده، امکان رشد مستقیم دندان های اصلی و صرفه جویی در هزینه های آینده مانند بریسها را فراهم مینماید. البته هر کودکی که دندان شیری اش را از دست داده به فضا نگهدارنده نیازی ندارد، اما توصیه های یک مشاور حرفه ای برای بررسی نیاز یا عدم نیاز آن ضروری است.
آیا استفاده از فضا نگهدارنده دردناک است؟
ممکن است چند روز برای کودکان طول بکشد که در ابتدا به فضا نگهدارندهها عادت نمایند و در این چند روز ممکن است کمی ناراحت باشند. دندانپزشک باید پس از قراردادن فضا نگهدارنده در دهان کودک، تمامی راههای مناسب تمیز نگه داشتن آن و همچنین غذاهای مناسب و نامناسب را برای شما و کودکتان توضیح دهد. مراجعه مداوم کودک به دندانپزشک برای معاینات دوره ای، به خصوص به منظور بررسی پیشرفت فضا نگهدارندهها و دندان اصلی زیر آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
دیدگاه خود را درج کنید