مراقبت از دندان مصنوعی
دندان مصنوعی جایگزین دندان از دست رفته در دهان بیمار می‌شوند، علاوه بر برطرف کردن مشکلات زیبایی شناختی بیمار، توانایی صحبت کردن و جویدن خوب را به او می‌‌دهد. بطور متوسط دندان‌های مصنوعی 5 سال دوام می‌آورند، ولی نیازمند اقدامات مناسب نظافتی و مراقبتی هستند تا پیش از این 5 سال مشکلی برای آنها پیش نیاید. راه‌های متنوعی برای مراقبت از ظاهر و عملکرد این دندان‌ها وجود دارد.
انواع دندان مصنوعی
انواع دندان مصنوعی عبارتند از:
معمولی
این نوع از دندان‌های مصنوعی متحرک ابتدا ساخته شده و پس از کشیدن دندان‌های باقیمانده در دهان و بهبودی بافت آن، دندان مصنوعی در دهان قرار داده می‌شود. این پروسه شاید تا چند ماه طول بکشد. معمولاً دندان مصنوعی به محض خارج شدن دندان‌ها در دهان قرار می‌گیرند، یعنی بیمار بدون دندان نمی‌ماند. دندان مصنوعی کاملاً روی لثه‌ها و استخوان فک می‌نشیند. ولی اگر بلافاصله پس از کشیدن دندان‌ها پزشک دندان مصنوعی را در دهان بگذارد، بخاطر تغییر شکل نسبتاً سریع لثه‌ها و استخوان، احتمالاً پس از چند ماه دندان مصنوعی نیازمند بازسازی خواهد بود. گاهی اوقات، باید به لثه چندین ماه وقت داد تا بهبود یافته و تغییر شکل دهد و سپس دندان مصنوعی را دهان بیمار گذاشت.
فوری
این دندان مصنوعی متحرک در همان روزی که دندان‌ها کشیده می‌شوند داخل دهان گذاشته می‌شود. دندانپزشک اقداماتی را انجام داده و در اولین ویزیت مدل‌هایی را از استخوان فک بیمار تهیه می‌کند. البته تا هنگامی که بهبودی کامل حاصل شود بدون دندان نخواهید بود، ولی شاید پس از بهبودی فک نیاز به بازسازی دندان مصنوعی باشد.
دندان‌های مصنوعی تکه‌ای
دندان مصنوعی تکه‌ای به گونه‌ای طراحی می‌شود که فاصله بین یک یا چند دندان افتاده را پر کند. جنس صفحه این دندان‌های مصنوعی پلاستیک، نایلون یا فلز است با چند دندان مصنوعی که به آن متصل هستند. این نوع دندان‌ها معمولاً با چند گیره فلزی به دندان‌های طبیعی شما می‌چسبند که از طریق کاملاً در جای خود ثابت می‌مانند. براحتی می‌توان این گیره‌ها را باز کرده و دندان مصنوعی از دهان خارج کرد. گاهی اوقات، گیره‌ها را از جنس دندان می‌سازند- یا از مواد همرنگ لثه استفاده می‌کنند، هرچند این نوع گیره‌ها همیشه قابل استفاده نیستند زیرا شکنندگی آنها نسبت به فلز بیشتر است. دندانپزشک می‌تواند دهان شما را ارزیابی کرده و دندان مصنوعی تکه‌ای را برایتان تجویز کند.
نکاتی برای جویدن با دندان‌های مصنوعی جدید
- با مایعات و غذاهای نرم و انواع پوره همچون پوره سیب، پودینگ، غلات صبحانه، تخم مرغ آبپز و آبگوشت.
- مراقب مایعات و غذاهای داغ باشید وگرنه دهان خود را می‌سوزانید. به خاطر دندان مصنوعی نمی‌توانید به خوبی دمای غذا را احساس کنید.
- همچنین مایعات را پیش از قورت دادن برای مدت زیادی در دهان نگاه ندارید. این کار باعث شل شدن دندان‌های مصنوعی زیرین می‌شود.
- احتمال دارد در زمان استفاده از دندان مصنوعی مزه غذا تغییر کند. حس چشایی به مرور زمان بهبود می‌یابد.
- وقتی که آماده جویدن غذاهای سفت شدید، با غذاهای نسبتاً سفت شروع کنید. غذای خود را به قطعات کوچکتر تقسیم کنید.
- در هنگام جویدن غذا با دندان‌های پشتی غذای خود را به طور مساوی در هر دو طرف دهان تقسیم کنید، این کار باعث می‌شود دندان مصنوعی در هنگام جویدن ثبات بهتری داشته باشد.
- پیش از قورت دادن به آرامی تمام لقمه خود را بجویید. غذاهای بزرگ و نجویده را قورت ندهید زیرا امکان خفگی وجود دارد.
- سبزیجات و میوه‌های تازه را به قطعات بسیار نازکی ببرید یا به قطعات ریز حبه کنید، تا بتوانید براحتی آنها را بپزید یا بجویید.
- نان‌ها و غلات صبحانه‌ای که از غلات کامل به دست می‌آید برای بدن بسیار خوب هستند ولی ممکن است به دندان‌ها بچسبند. این مواد غذایی را با مایعات بخورید تا راحت‌تر بتوانید آنها را بجوید و قورت دهید.
- گوشت قرمز را با گوشت سفید، تخم مرغ، ماهی و حبوبات جایگزین کنید یا گوشت آبپز یا آرام پز بخورید.
- چسب دندان مصنوعی می‌تواند به شما برای خوردن غذاهایی که به جویدن‌های با فشار زیاد نیاز دارند کمک کند ولی باز هم بهتر از از غذاهای خیلی سفت یا خیلی چسبناک خودداری کنید.
مراقبت از دندان های مصنوعی
مراقبت مناسب از دندان‌های مصنوعی
نحوه گذاشتن و برداشتن صحیح دندان مصنوعی و نگه داری آنها را در آب در طی شب می تواند از آسیب رسیدن به دندان مصنوعی جلوگیری کند.
با ظرافت با دندان‌های مصنوعی کار کنید
به سادگی دندان‌های مصنوعی تاب برداشته و می‌شکنند، پس با ظرافت با آنها کار کنید و مراقب باشید که آنها را نیاندازید: حتی اگر از چند سانتیمتری نیز بیافتند ممکن است آسیب ببینند. هرگز آنها را خم نکنید یا فشار ندهید زیرا تعمیر کردن آنها بسیار دشوار است و همچنین بعد از آن ممکن است در دهان قرار نگیرند. مراقب باشید دندان‌های مصنوعی در دسترس کودکان نباشد. هر چقدر هم با ظرافت از دندان‌های مصنوعی خود مراقبت کنید اگر یک کودک بتواند به آنها دست بزند، براحتی می‌تواند آن را خراب کند.
پس از خوردن غذا دندان‌هایتان را آب بکشید
درآوردن و آب کشیدن دندان‌های مصنوعی بعد از غذا خوردن بسیار مهم است. برای آب کشیدن دندان‌های مصنوعی، آن را در یک کاسه پر از آب شسته و لای یک حوله یا پارچه ضخیم بگذارید. به این طریق اگر تصادفاً دندان‌های مصنوعی از دست شما افتاد، از آنها محافظت شود.
طریقه مناسب خارج کردن دندان‌های مصنوعی از دهان
تکنیک مناسب خارج کردن دندان‌های مصنوعی را اکثر بیماران نادیده می‌گیرند. برای خارج کردن دندان‌های مصنوعی از هر دو انگشت شست و اشاره استفاده کنید. باید ابتدا لبه دندان مصنوعی را با انگشتان خود لمس کنید، سپس به آرامی نواحی آکریلیک آن را بیرون بکشید (بخش‌هایی که رنگ صورتی دارند). برای دندان‌های مصنوعی ردیف بالا، به آرامی دندان‌ها را به سمت پایین بکشید؛
دندان‌های مصنوعی ردیف پایین را به آرامی به سمت بالا بکشید. در حین خارج کردن دندان‌های مصنوعی آنها را خم نکنید و فشار ندهید، مخصوصاً اگر انعطاف پذیر هستند.
اگر دندان‌های مصنوعی شما خیلی بزرگ هستند (یا اگر دهان کوچکی دارید)، سعی کنید گونه‌های خود را از کش بیاورید و دندان‌های مصنوعی را بچرخانید تا ابتدا یک سمت و سپس سمت دیگر آن از دهان خارج شود. هیچگاه فشار بیش از حد روی بخش‌های فلزی آن وارد نکنید و دندان مصنوعی را نکشید. این کار باعث کج شدن یا شکستن آنها می‌شود.
گذاشتن مناسب دندان‌های مصنوعی
همچون خارج کردن دندان‌های مصنوعی برای گذاشتن آنها در دهان نیز تکنیک خاصی وجود دارد. با استفاده از لبه‌های دندان مصنوعی، یک سمت لپ خود را به بیرون فشار دهید، این کار فضای کافی را برای وارد کردن آن به سمت دیگر دهان ایجاد می‌کند.
انتهای سمت دیگر دندان مصنوعی را واد دهان کرده و سپس سمتی که با آن لپ را به بیرون فشار داده بودید به داخل دهان ببرید. از قرار گرفتن کامل آن روی لثه‌های خود اطمینان حاصل کنید، سپس هر دو سمت دندان مصنوعی را به طور همزمان به سمت بافت لثه خود فشار دهید. همیشه از هر دو دست برای وارد کردن دندان‌های مصنوعی استفاده کنید.
این تکنیک بسیار محتاطانه است: اگر تصادفاً یکی از دستانتان رها شد، دست دیگر همچنان دندان مصنوعی را در اختیار دارد. همیشه فشار را به طور مساوی وهمزمان به هر دو سمت دندان مصنوعی وارد کنید و برای اطمینان حاصل کردن از قرار گرفتن آن روی لثه در آینه آن را چک کنید.
هرگز بیش از حد فشار نیاورید زیرا ممکن است دندان‌ها یا لثه‌های خود را زخمی کنید. استفاده از این تکنیک مانع از بروز شکستگی، شل شدن دندان مصنوعی و درد می‌شود.
در طول شب دندان‌های مصنوعی خود را در آب بگذارید
در اوایل استفاده از دندان مصنوعی، شاید نیاز باشد برای مدتی صبح و شب آن را در دهان خود نگاه دارید. از دندانپزشک خود بپرسید که آیا می‌توانید دندان مصنوعی را شب‌ها از دهان خود درآورید یا خیر. اگر می‌خواهید در هنگام خواب دندان‌های مصنوعی خود را درآورید، آن را در یک ظرف با آب ولرم (یا در دمای اتاق) بگذارید. همچنین می‌توانید یک قرص تمیز کننده دندان مصنوعی را در آب حل کنید تا محلول نظافت دندان مصنوعی درست کنید. هیچگاه از آب گرم استفاده نکنید، زیرا باعث تاب افتادن به دندان مصنوعی می‌شود. از پیچاندن دندان مصنوعی در دستمال کاغذی خودداری کنید، زیرا ممکن است اشتباهاً کسی آن را دور بیاندازد.
نظافت دندان مصنوعی
مراحل تمیز کردن دندان مصنوعی عبارتند از:
ابزار مناسب آن را انتخاب کنید
دندان‌های مصنوعی را باید بطور منظم تمیز کرد، مثل دندان‌های طبیعی. ولی باید دقت کنید بدون آسیب دیدن دندان، آن را مسواک بزنید. همیشه از مسواک با پرز نرم استفاده کنید (پرزهای زبر به دندان مصنوعی آسیب خواهد رساند)، می‌توانید از پارچه نرم استفاده کنید، و یا از خمیردندانی استفاده کنید که مخصوصاً برای دندان مصنوعی ساخته شده و یا از صابون ملایم یا مایع ظرفشویی استفاده نمایید. هرگز از مسواک‌های زبر یا متوسط، خمیردندان معمولی، شوینده‌های قوی، شوینده‌های خانگی، اسید یا هرگونه ماده ساینده برای دندان مصنوعی استفاده نکنید. این کار باعث حساسیت دهانی و تاول و آبسه می‌شود.
ابتدا با آب بشوئید
پیش از مسواک زدن یا نظافت، دندان مصنوعی خود را کاملاً با آب معمولی بشوئید. این مرحله هرگونه باقیمانده غذا را از روی آن پاک می‌کند.اگر پس از خوردن ابزار یا زمان کافی برای مسواک زدن دندان‌های مصنوعی خود ندارید، حداقل آن را با آب بشوئید. یک آبکشی سریع بهتر از هیچ کاری نکردن است.
مسواک یا پارچه خود را خیس کنید
مسواک خشک به دندان مصنوعی شما آسیب می‌زند، پس پیش از نظافت آنها مسواک خود یا پارچه نرمی را خیس کنید.
به آرامی دندان مصنوعی خود را نظافت کنید
با یک فشار ملایم و یکسان، تمام سطح دندان مصنوعی را با صابون ملایم یا خمیر دندان مصنوعی مسواک بزنید. دندان مصنوعی را نخراشید.سعی کنید بصورت روزانه آنها را نظافت کنید. باکتری، جرم، پلاک و لکه براحتی روی دندان مصنوعی جمع می‌شود، مرتب مسواک نزدن باعث حساسیت، عفونت و بیماری لثوی خواهد شد.
باقیمانده چسب دندان مصنوعی را روی آن پاک کنید
هنگامی که می‌خواهید دندان منوعی خود را نظافت کنید، حتما چسب دندان مصنوعی را از روی آن پاک کنید. در غیر اینصورت، باعث تجمع لایه ضخیمی روی دندان مصنوعی شده و باعث مشکلات در شکل و اندازه آن می‌شود. اگر برای مدتی طولانی چسب دندان مصنوعی روی آن باقی بماند، پاک کردن آنها بسیار دشوار می‌شود و چسب دندان مصنوعی کاملاً ضعیف شده و در نتیجه غذا در هنگام جویدن زیر آن گیر می‌افتد.
به خوبی آبکشی کنید
پس از نظافت، کاملاً دندان مصنوعی را آب کشی نمایید تا هرگونه صابون اضافی یا خمیر دندان از روی آن پاک شود. همچنین پس از آنکه دندان مصنوعی خود را از محلول تمیز کننده دندان مصنوعی خارج کردید نیز باید آن را آب بکشید. این راه‌حل‌ها می‌تواند حاوی مواد شیمیایی باشد که در صورت بلع و هضم می‌تواند برای شما مشکلاتی را پدید آورد.
زبان، لثه و دندان‌های طبیعی خود را نیز مسواک بزنید
با استفاده از یک مسواک نرم و خمیر دندان معمولی، دهان و لثه‌های خود را مسواک بزنید، همچنین اگر دندان طبیعی دارید آنها را نیز مسواک بزنید. پیش از گذاشتن دوباره دندان مصنوعی، باید باقیمانده غذا را از داخل دهان پاک کرد.اگر از دندان مصنوعی تکه‌ای استفاده می‌کنید باید از نخ دندان و دهانشویه نیز استفاده نمایید. تنها به این خاطر که دندان مصنوعی دارید، از دندان‌های طبیعی خود غافل نشوید.
پیشگیری و از بین بردن لکه‌ها
توجه به نکات زیر برای جلوگیری و پاک کردن لکه از روی دندان مصنوعی ضروری است.
از پاک کننده‌های دندان مصنوعی استفاده کنید
طیف متنوعی از محصولات در بازار وجود دارد که دندان‌های مصنوعی شما را ضد عفونی کرده و از لکه پیشگیری می‌کند.
این محصولات را می‌توان به صورت پودر، قرص، محلول، ژل و خمیر یافت و انتخاب مناسبی برای مراقبت از دندان‌های مصنوعی هستند زیرا به پیشگیری از تجمع جرم و پلاک کمک می‌کنند
. همچنین می‌توانید با مسواک زدن دندان‌های آسیاب خود نیز تجمع جرم و پلاک را کاهش دهید.
مطابق دستورالعمل پزشک مسواک بزنید و همیشه به خوبی آبکشی کنید – باقیمانده پاک کننده دندان مصنوعی باعث احساس سوزش و حساسیت لثه می‌شود.قرار دادن دندان مصنوعی در این محصولات در طول شب، بطور موثری دندان مصنوعی را استریل می‌کند.
اگر دندان مصنوعی شما گیره فلزی دارد، نباید آن را در هیچگونه محلولی بخیسانید، زیرا به راحتی روی فلز لکه می‌افتد. هرگز ار آب گرم با محصولات نظافتی دندان مصنوعی استفاده نکنید، زیرا آب داغ باعث تاب افتادن به دندان مصنوعی شده و در نتیجه دیگر در دهان چفت نمی‌شود.
پاک کننده لکه خانگی
می‌توانید سرکه و آب را به نسبت مساوی با هم مخلوط کرده و دندان مصنوعی خود را در این محلول بخیسانید. دندان‌های مصنوعیتان را یکبار در هفته در طول شب در این محلول قرار دهید تا پس از درآوردن از محلول کاملاً آبکشی کنید.
از موادی که می‌توانند به دندان مصنوعیتان آسیب بزنند استفاده نکنید
اگر متوجه لکه و تجمع پلاک روی دندان مصنوعی خود شدید، شاید وسوسه شوید که از خلال دندان، چاقو، پرس زبر، مواد سفید کننده، ساینده‌ها و/ یا مواد شیمیایی قوی استفاده کنید. هرگز این کار را نکنید.
این مواد می‌توانند باعث خراشیده شدن، شکستن، لک شدن یا تاب برداشتن دندان‌های مصنوعی شوند و در نهایت مجبور خواهید شد یک دندان مصنوعی جدید تهیه کنید.از مصرف خمیردندان‌های سفید کننده، محلول‌های سفید کننده خودداری کنید. این مواد می‌توانند دندان‌های مصنوعی را ضعیف کرده و رنگ آن را تغییر دهند.
مشکلات دندان مصنوعی
برای مشکلات دندان مصنوعی مانند دندانه های تیز دردناک و اندازه نبودن که باعث آسیب به لثه ها می شود به پزشک مراجعه کنید.
از اندازه کردن یا تنظیم دندان‌های مصنوعی در منزل و به دست خودتان خودداری کنید
اگر احساس می‌کنید که دندان‌های مصنوعی به خوبی در دهان قرار نمی‌گیرند یا دچار درد، تاول یا حساسیت شده‌اید، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.
از وکس دندان برای تسکین موقتی استفاده کنید
اگر روی دندان مصنوعی خود دندانه‌های تیز دردناک دارید، می‌توانید با خرید وکس دندانی آن نواحی را بپوشانید تا از دهان، لثه‌ها و زبان خود محافظت کنید. صرفاً انگشتان خود را روی لبه دندان مصنوعی بکشید، نواحی تیز آن را مشخص کرده و از وکس دندانی روی آن نواحی بگذارید. تا هر چند بار که لازم است وکس را دوباره استفاده کنید، ولی به یاد داشته باشید که این راه حل موقتی است. نهایتاً برای حل این مشکل باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید. اگر این راه نیز جواب نداد باید از چسب دندانی استفاده کنید که شبیه ژل است.
برای حل مشکل شل شدن دندان مصنوعی از چسب دندان استفاده کنید
اگر دندان مصنوعیتان بیش از حد شل شده، می‌توانید از چسب دندان مصنوعی استفاده کنید که دستورالعمل‌های بسیار ساده‌ای دارند. سه یا چهار قطعه چسب را به اندازه نخود روی سطح رو به بافت دندان مصنوعی بگذارید، سپس دندان را در دهانتان بگذارید. چسب‌ها نیز راه‌حلی مقطعی هستند. برای درمان قطعی‌تر باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید
چه از دندان‌های مصنوعی کامل استفاده کنید چه تکه‌ای، باید هر شش ماه به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک هرگونه آسیب به دندان مصنوعی و همچنین تغییراتی که در دهان یا لثه‌ها را بررسی می‌کند؛ اگر مشکلی داشته باشید، در این جلسات برطرف خواهد شد.اگر دندانپزشک هرگونه تغییری را در صورت، فک، لثه یا استخوان‌های شما ببیند، باید مجدداً دندان مصنوعی شما را بسازد. بازسازی پروسه‌ای است که در آن دندانپزشک یا دندانساز موادی را به پایه دندان مصنوعی اضافه می‌کند تا یک پایه جدید برای آن بسازد. علاوه بر این، اگر دندانپزشک متوجه فرسودگی دندان مصنوعی شود، احتمالاً توصیه می‌کند تا دندان‌ها را از نو بسازید.
دیدگاه خود را درج کنید