کجی، نامرتبی، بی نظمی، به هم ریختگی و شلوغی دندان‌ها

جهت مشاهده لیست بهترین دنداندندان پزشکان تهران کلیک کنید

نامرتبی دندان‌ها مشکلی است که با شلوغی، به هم ریختگی و بی نظمی دندان ها همراه بوده و می‌تواند مشکلات جدی برای سلامت دندان‌های فرد به همراه داشته باشد. در این شرایط دندان‌ها نمی‌توانند وظایف کلیدی خود را به درستی انجام دهند. به همین خاطر لازم است افراد دچار این مشکل با شرایط مختلف مربوط به آن به خوبی آشنا بوده و با استفاده از روش‌های مناسب از وضعیت کلی سلامت دهان و سیستم گوارش بدن خود محافظت کنند.

مشکلات رایج و معمول در ارتباط با نامرتبی دندان‌ها

شلوغی و ازدحام دندان‌ها

ازدحام دندان‌ها یکی از رایج‌ترین مشکلات مربوط به نا مرتبی دندان ها است که در بین حدود 90 درصد کودکان مشاهده می‌شود. شلوغی دندان کودکان معمولاً در دندان‌های فک پایین مشاهده می‌شود. ازدحام خفیف دندان‌ها در دهان ممکن است نیازی به اصلاح نداشته باشد و گاهی اوقات حتی ازدحام شدید دندان‌ها در دهان ممکن است با گذشت زمان و بزرگ شدن فک با رسیدن به سن بلوغ، کاهش پیدا کند.

اپن بایت

این مشکل نا مرتبی دندان ها زمانی مشاهده می‌شود که دندان‌های جلو در هنگام بستن دهان به‌طور کامل بر روی یکدیگر قرار نگیرند. در اکثر موارد، بهترین روش برای درمان این مشکل صبر کردن تا زمان رشد کامل دندان‌ها در دهان است، زیرا با بالا رفتن سن کودک، ردیف‌های دندان بر روی فک بالا و پایین در ناحیه جلوی دهان به تدریج به سمت یکدیگر نزدیک خواهند شد.

اوربایت

هنگامی که فک بالا بزرگ‌تر از فک پایین باشد، در اصطلاح به شرایط قرارگیری دندان‌ها اوربایت گفته می‌شود. این مشکل همچنین به عنوان «دندان خرگوشی» نیز بین افراد شناخته می‌شود. در حدود 25 تا 30 درصد کودکان دچار مشکل اوربایت هستند و در عمل اصلاح این مشکل با استفاده از بریس‌های ارتودنسی امکان‌پذیر نیست. توجه داشته باشید مشکل اوربایت یک ناهنجاری اسکلتی است که می‌بایست در سنین جوانی یا نوجوانی تحت درمان قرار گیرد.

آندربایت

هنگامی که فک پایین بزرگ‌تر از فک بالا باشد، در اصطلاح به شرایط قرار گرفتن دندان‌ها در کنار یکدیگر آندربایت گفته می‌شود. به‌طور بالقوه در صورت درمان به موقع رفع این مشکل پیچیدگی کمتر دارد، اما صبر کردن تا زمانی که سن کودک اندکی بالا رود، معمولاً مشکلات خاص برای کودک ایجاد نخواهد کرد.

کراس بایت

این شرایط نوعی خاص از نامرتبی دندان ها است که در آن یک دندان به زبان یا گونه نزدیک‌تر است و این شرایط به نسبت بر روی هر دو فک بالا یا پایین وجود دارد. معمولاً، روش‌های ارتودنسی در صورت استفاده به موقع می‌توانند نقش موثر در بهبود این شرایط داشته باشند، اما درمان این مشکل در هنگامی که کودک کمی افزایش سن پیدا کند نیز به خوبی امکان‌پذیر است.

چه شرایطی باعث نامرتبی دندان‌ها می‌شود؟

نامرتبی دندان‌ها معمولاً یک مشکل ارثی است. این شرایط به معنی این است که مشکل از یک نسل به نسل دیگر منتقل می‌شود. علاوه بر این برخی از شرایط یا عادت‌ها نیز می‌توانند باعث ایجاد تغییر در وضعیت ظاهری و ساختار فک شده و مشکلات مربوط به نامرتبی دندان‌ها را برای فرد به همراه داشته باشند. این موارد عبارت‌اند از:

• شکاف لب و کام
• استفاده زیاد از پستانک پس از سن 3 سالگی
• شیر خوردن با شیشه در سنین پس از 3 سالگی
• مکیدن انگشت در سنین پس از 3 سالگی
• وارد شدن آسیب‌هایی که باعث ایجاد مشکل برای فک می‌شود
• تشکیل تومور در ناحیه دهان یا فک
• شکل غیرعادی دندان‌ها یا وجود دندان نهفته
• عدم رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان و استفاده از خدمات نامناسب برای ترمیم دندان همچون پرکردگی، روکش یا بریس‌های ارتودنسی
• مسدود شدن مسیر هوای بینی (تنفس از راه دهان) که به‌طور بالقوه باعث ایجاد آلرژی یا بزرگ شدن غدد لنفاوی یا لوزه‌ها می‌شود

علائم و نشانه‌های نامرتبی دندان‌ها چیست؟

با توجه به نوع نامرتبی ایجاد شده، علائم این مشکل می‌تواند محدود یا شدید باشد. به این ترتیب علائم احتمالی نامرتبی دندان‌ها به شرح زیر هستند:

• موقعیت نامناسب دندان‌ها در دهان
• تغییر ظاهر صورت
• گاز گرفتن مکرر ناحیه داخل گونه‌ها یا زبان
• ناراحتی در هنگام جویدن یا گاز گرفتن مواد غذا
• مشکلات گفتاری شامل نوک زبانی صحبت کردن
• تنفس از طریق دهان به جای مسیر بینی

عوارض ازدحام یا شلوغی دندان‌ها در دهان

عوارض اصلی ازدحام یا شلوغی دندان‌ها در دهان به شرح زیر هستند:

• ایجاد مشکل برای تمیز کردن تمام سطوح دندان‌ها
• افزایش احتمال پوسیدگی دندان‌ها
• افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه
• جلوگیری از عملکرد مناسب دندان‌ها
• تاثیر منفی بر ویژگی‌های ظاهری طرح لبخند فرد

تشخیص و طبقه‌بندی نامرتبی دندان‌ها

نامرتبی دندان‌ها معمولاً از طریق معاینات منظم دندانپزشکی قابل تشخیص است. به این ترتیب دندان‌پزشک وضعیت دندان‌های فرد را معاینه کرده و از عکس‌برداری رادیولوژی برای بررسی مناسب بودن نحوه قرارگیری دندان‌ها در کنار یکدیگر استفاده می‌نماید. به این ترتیب در صورتی که دندان‌پزشک تشخیص دهد دندان‌ها با مشکل نامرتبی و بی‌نظمی یا در هم ریختگی مواجه هستند، نوع مشکل و شدت آن را برای بیمار مشخص می‌کند. در عمل سه نوع اصلی نامرتبی به هم ریختگی دندان ها به شرح زیر وجود دارد:

نوع 1

نوع 1 نامرتبی دندان‌ها هنگامی شناسایی می‌شود که دندان‌های فک بالا بر روی دندان‌های فک پایین همپوشانی داشته باشند. در این حالت، وضعیت قرارگیری دندان‌ها بر روی یکدیگر عادی است و همپوشانی در سطح محدود قرار دارد. این نوع از نامرتبی دندان‌ها بیشترین نوع مشکل نامرتبی مشاهده شده در بین افراد می‌باشد.

نوع 2

نوع 2 نامرتبی دندان‌ها هنگامی تشخیص داده می‌شود که فرد دچار مشکلات شدید اوربایت باشد. این شرایط در اصطلاح عقب رفتگی فک پایین نیز نامیده می‌شود، زیرا در این شرایط دندان‌های فک بالا به مقدار زیاد بر روی دندان‌های فک پایین همپوشانی دارند.

نوع 3

نوع 3 نامرتبی دندان‌ها زمانی تشخیص داده می‌شود که فرد دچار مشکل آندربایت شدید باشد. در اصطلاح به این مشکل پیش‌آمدگی آرواره نیز گفته می‌شود، زیرا در این شرایط موقعیت فک پایین جلوتر از فک بالا است. به این ترتیب در نتیجه این مشکل دندان‌های فک پایین بر روی دندان‌های فک بالا همپوشانی پیدا می‌کنند.

چگونه می‌توان مشکلات مربوط به نامرتبی دندان‌ها را درمان کرد؟

در صورتی که مشکل نامرتبی دندان‌ها شدید باشد، دندان‌پزشک احتمالاً بیمار را به یک مرکز خدمات ارتودنسی معرفی می‌کند. در این شرایط با توجه به نوع نامرتبی دندان‌ها، متخصص ارتودنسی از روش‌های درمان مناسب برای بیمار استفاده خواهد کرد. رایج‌ترین روش‌های درمان قابل استفاده به این منظور به شرح زیر هستند:

• کشیدن دندان. همواره کشیدن بعضی از دندان‌های شیری می‌تواند مشکل ازدحام و شلوغی دندان‌ها در دهان را برطرف کند.
• اصلاح شرایط رشد فک. انجام این کار شامل استفاده از ابزارهای ارتودنسی در طول مدت روز و شب به منظور حرکت فک به سمت موقعیت مناسب است.
• ابزارهای ارتودنسی ثابت. استفاده از این ابزارها باعث می‌شود دندان‌ها به تدریج به سمت موقعیت مناسب حرکت کنند. این ابزارها به صورت بریس‌های ارتودنسی از مجموعه‌ای از سیم‌ها و براکت‌ها تشکیل شده که به دندان متصل می‌شوند. با گذشت یک دوره زمانی حدود 24 تا 28 ماهه، این سیم‌ها به تدریج سفت شده و اصلاح می‌شوند تا به این ترتیب فشار کافی به دندان‌ها برای حرکت آن‌ها به سمت موقعیت صحیح وارد شود (حرکت استخوان).
• نگهدارنده‌ها. این ابزارها معمولاً پس از درمان ارتودنسی برای حفظ نتایج درمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از متخصصان ارتودنسی به افراد توصیه می‌کنند از نگهدارنده‌ها برای سال‌های طولانی استفاده کنند، زیرا دندان‌ها به صورت طبیعی گرایش به حرکت کردن از محل خود و بازگشت به شرایط اولیه قبل از درمان دارند.
• نگهدارنده فضا. این ابزارها از مواد فلزی یا پلاستیکی ساخته می‌شوند و از طریق آن‌ها امکان حفظ فضای اطراف دندان‌های از بین رفته و جلوگیری از حرکت دندان‌های مجاور به سمت فضای خالی ایجاد شده در دهان به خاطر از بین رفتن دندان در نتیجه کشیده شدن یا تصادف وجود دارد.
• تغییر شکل، باندینگ، یا روکش کردن دندان‌ها
• جراحی تغییر شکل یا کوتاه کردن فک

چگونه می‌توان از نامرتبی دندان‌ها پیشگیری کرد؟

به این علت که در اکثر موارد نامرتبی دندان‌ها جنبه ارثی دارد، پیشگیری از آن در عمل دشوار می‌باشد. با این وجود والدین لازم است میزان استفاده کودکان خود از پستانک و شیشه شیر را محدود کنند تا به این ترتیب تغییرات ایجاد شده در نحوه رشد فک را محدود نمایند. علاوه بر این شناسایی به موقع مشکلات مربوط به نامرتبی دندان‌ها می‌تواند در طول مدت درمان (و میزان فعالیت‌های لازم) برای رفع مشکل تاثیر خاص داشته باشد.