پر کردن دندان؛ روش، هزینه و مراقبت بعد از ترمیم

پرکردگی یک نوع ترمیم دندان است که به صورت مصنوعی ایجاد شده و برای بازیابی عملکرد، ساختار و ظاهر دندان‌های آسیب‌‌دیده به خاطر وارد شدن ضربه یا ایجاد پوسیدگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به پوسیدگی دندان در اصطلاح کرم‌خوردگی نیز گفته می‌شود.

چرا لازم است از پر کردن دندان استفاده شود؟

شکستگی دندان و پوسیدگی آن باعث می‌شود بخش‌های میانی دندان که در حالت عادی در معرض محیط خارجی نیستند، مورد حمله باکتری‌ها قرار گیرند. هنگامی که شکر، نشاسته و باکتری باعث تجزیه ساختار سالم داخل دندان شوند، در نتیجه این شرایط عفونت در دندان ایجاد شده و فرد دچار پوسیدگی دندان می‌شود. در این شرایط پر کردن دندان و بازیابی ساختار آسیب‌دیده آن دارای مزایای مشخص به شرح زیر خواهد بود:

• ترمیم آسیب‌های ناشی از وارد شدن ضربه و پوسیدگی دندان، یا کرم‌خوردگی آن
• حفاظت از بخش‌های سالم باقیمانده از دندان در برابر آسیب بیشتر
• بازیابی عملکرد عادی دندان
• کمک به جلوگیری از وارد شدن آسیب به عصب دندان
• کمک به جلوگیری از لق شدن و از دست دادن دندان
• ساده شدن تمیز کردن دندان‌ها و مراقبت از آن‌ها
• کاهش سطح باکتری‌های موجود در دهان
• کمک به از بین بردن بوی بد دهان

حفظ یک لبخند متعادل و دستیابی به نتایج طولانی مدت نیز از دیگر مزایای پر کردن دندان است.

چگونه پرکردگی در دهان کار گذاشته می‌شود؟

پس از بررسی سابقه درمانی و شرح حال بیمار و مشخص کردن شرایطی که احتمالاً می‌تواند باعث ایجاد مشکل برای درمان دندانپزشکی شود، ناحیه تحت درمان در دهان توسط دندان‌پزشک بی‌حس می‌شود. نوع بی‌حسی استفاده شده در این شرایط به سطح درمان و طول مدت آن بستگی خواهد داشت. هنگامی که دهان و دندان بیمار در ناحیه تحت درمان بی‌حس شد، دندان‌پزشک بخش آسیب‌‌دیده دندان را برداشته و این کار را تا زمانی ادامه می‌دهد که فقط ساختار سالم دندان در دهان باقی بماند. در این شرایط آماده کردن دندان پس از خارج کردن پوسیدگی و بخش‌های شکننده به نوع پرکردگی انتخاب شده برای بیمار بستگی خواهد داشت. هنگامی که پرکردگی در داخل دندان قرار گرفت، این پرکردگی به نحو مناسب شکل داده شده، صاف شده و صیقل زده می‌شود. در ادامه وضعیت قرارگیری دندان‌ها بر روی یکدیگر تنظیم می‌شود تا به این ترتیب بیمار احساس طبیعی در دهان خود داشته و دندان‌پزشک از ایجاد امکان نخ دندان کشیدن در فضای بین دندان‌ها مطمئن شود. علاوه بر این لازم است دندان‌پزشک مطمئن شود مواد غذایی بین دندان‌ها یا در نواحی اطراف پرکردگی آن گیر نمی‌افتند. هنگامی که تاثیر ماده بی‌حسی از بین رفت، بیمار می‌بایست احساس عادی درباره دندان خود داشته و توانایی وی برای جویدن غذا به صورت معمول باشد.

انواع پرکردگی دندان چیست؟

امروزه از انواع مختلف پرکردگی دندان برای افراد استفاده می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:

آمالگام

پرکردگی آمالگام یا پرکردگی نقره احتمالاً رایج ترین نوع مواد پر کردن دندان است که برای افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. آمالگام در واقع از ترکیب نقره، قلع، مس، روی، و جیوه ساخته می‌شود و این شرایط در حالی است که جیوه تقریباً 50 درصد این ترکیب را تشکیل می‌دهد. استفاده گسترده از آمالگام توسط دنداندندان پزشکان تا حدودی به خاطر هزینه پایین و نیز قدرت و دوام زیاد آن است. در حقیقت با وجودی که این نوع پرکردگی از نظر زیبایی از ویژگی‌های ظاهری مناسب برخوردار نیست، در عمل می‌تواند برای مدت 15 سال یا بیشتر دوام و ماندگاری داشته باشد. علاوه بر این کار گذاشتن این نوع پرکردگی در دندان به سادگی انجام می‌شود و نیازی به نگرانی درباره ایجاد آلودگی به خاطر قرار گرفتن این مواد در معرض بزاق دهان یا خون نیست. مشکل اصلی این نوع پرکردگی مربوط به قابلیت انبساط و انقباض آن است و به همین خاطر در هنگام استفاده از آن احتمال شکستن دندان افزایش پیدا می‌کند.

رزین

پرکردگی رزین که تحت عنوان کامپوزیت یا رزین کامپوزیت نیز شناخته می‌شود، پرکردگی به رنگ دندان یا پرکردگی سفید می‌باشد. رواج این نوع پرکردگی به خاطر ظاهر همرنگ دندان آن بوده و این شرایط باعث می‌شود پرکردگی با ساختار دندان هماهنگی و مطابقت داشته باشد. دندان‌پزشک در هنگام استفاده از این ماده از یک پرتو نوری آبی برای سفت کردن مواد نرم و کار گذاشتن پرکردگی کامپوزیت استفاده خواهد کرد. توجه داشته باشید با وجودی که این نوع پرکردگی از دوام و ماندگاری مناسب در مقایسه با پرکردگی آمالگام برخوردار نیست، امروزه استفاده از این نوع پرکردگی در حال رواج و گسترش فراوان می‌باشد. پرکردگی کامپوزیت از یک نوع ماده رزین یا پلاستیک ساخته می‌شود و به همین خاطر هزینه آن در مقایسه با پرکردگی آمالگام بیشتر است. علاوه بر این معمولاً لازم است این نوع پرکردگی هر 5 سال یک‌بار جایگزین شود.

گلاس اینومر

این نوع پرکردگی از شیشه و مواد اکلریلیک ساخته می‌شود و معمولاً این نوع مواد کمتر از 5 سال دوام و ماندگاری دارند. پرکردگی گلاس اینومر برای کودکانی که دندان‌های آن‌ها هنوز در حال رشد است، مناسب می‌باشد. به این ترتیب این نوع پرکردگی می‌تواند از خود فلوراید آزاد کرده و به حفاظت از دندان در برابر پوسیدگی‌های بعدی کمک نماید. در طرف مقابل این نوع پرکردگی در مقایسه با پرکردگی رزین ضعیف است و به احتمال بیشتر دچار فرسایش یا شکستگی می‌شود. توجه داشته باشید پرکردگی گلاس اینومر قدیمی به میزان پرکردگی رزین کامپوزیت با رنگ دندان هماهنگی ندارد.

سرامیک

این نوع پرکردگی تحت عنوان پرسلاین نیز شناخته می‌شود و از هر دوی ویژگی‌های دوام و زیبایی برخوردار است. مواد استفاده شده در این نوع پرکردگی گران‌تر از سایر انواع مواد استفاده شده برای پر کردن دندان است، اما این مواد همرنگ دندان بوده و مقاومت زیاد و قابل توجه در برابر لک شدن و فرسایش در مقایسه با رزین کامپوزیت دارند. این شرایط در حالی است که پرکردگی سرامیکی شکنندگی بیشتری در مقایسه با پرکردگی کامپوزیت دارد و به همین خاطر برای جلوگیری از شکستن آن لازم است این نوع پرکردگی از نظر اندازه به مقدار کافی بزرگ باشد. به همین خاطر برای کار گذاشتن این نوع پرکردگی لازم است اندازه دندان کوچک شده و فضای اضافی برای پر کردن بر روی آن ایجاد شود. گاهی اوقات به این نوع ترمیم سرامیکی، در اصطلاح اینله یا اونله نیز گفته می‌شود.

پرکردگی طلا

این نوع پرکردگی کمتر برای افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد و در عمل یک انتخاب گران قیمت برای درمان دندانپزشکی است. به هر حال استفاده از طلا برای پر کردن دندان محکم و مقاوم است و در معرض فرسایش قرار نمی‌گیرد. به این ترتیب با وجودی که پر کردن دندان با طلا نیاز به چند جلسه درمان در مطب دندانپزشک دارد، این نوع پرکردگی می‌تواند برای بیش از 15 سال دوام و ماندگاری داشته باشد. توجه داشته باشید احتمالاً یافتن دنداندندان پزشکانی که از طلا برای پر کردن دندان استفاده کنند، امروزه دشوار است، زیرا در اکثر موارد پرکردگی طلا با سایر مواد همرنگ دندان جایگزین شده است.

دستگاهی (دستگاه لایت کیور) که برای پر کردن دندان با مواد همرنگ استفاده می‌شود با نورآبی یا بنفش رنگی که تولید می‌کند باعث سخت شدن ماده همرنگ دندان می‌گردد. در اصطلاح عامیانه از عبارت پر کردن دندان با لیزر برای آن استفاده می شود در حالی که لیزر برای جراحی، سفید کردن دندان و گاهی تراشیدن دندان برای پرکردن دندان استفاده می شود. یکی از مواد همرنگ دندان کامپوزیت است؛ پر كردن دندان با كامپوزيت که به آن پر کردن دندان با مواد سفید نیز می گویند، ترکیبی از پلاستیک و ذرات شیشه ای ریز می باشد.

بهترین زمان برای استفاده از پرکردگی دندان چه موقع است؟

بهترین زمان برای پر کردن دندان زمانی است که متوجه شویم آسیب‌دیدگی یا پوسیدگی در دندان ایجاد شده است. پوسیدگی دندان که در اصطلاح به آن کرم‌خوردگی نیز گفته می‌شود، با گذشت زمان گسترش پیدا می‌کند. وجود قند و نشاسته در مواد غذایی مصرفی باعث می‌شود باکتری‌های موجود در دهان از این مواد تغذیه کرده و اسید ترشح کنند. در ادامه این اسید باعث از بین رفتن ساختار دندان و ایجاد پوسیدگی در آن خواهد شد. به این ترتیب هر چه ساختار آسیب‌دیده دندان زودتر برداشته شده و با پرکردگی جایگزین شود، شرایط دندان بهتر خواهد بود. مزایای اصلی این کار به شرح زیر هستند:

• باقی ماندن بخش بیشتری از ساختار سالم دندان
• قوی‌تر شدن دندان به خاطر اینکه بخش بیشتری از ساختار دندان برای نگه داشتن پرکردگی در محل باقی می‌ماند.
• پیچیدگی کمتر و طول مدت کوتاه‌تر فرآیند درمان
• ارزان‌تر بودن درمان در هنگام انجام به‌موقع آن
• امکان انجام درمان با سادگی بیشتر و ایجاد حساسیت و ناراحتی کمتر برای بیمار پس از درمان

به این ترتیب همواره بیان می‌شود لازم است افراد به صورت منظم برای معاینه وضعیت دندان‌ها به مطب دندان‌پزشک مراجعه کنند تا به این ترتیب امکان تشخیص به ‌موقع ایجاد پوسیدگی و نیز ترمیم آن در زمان مناسب فراهم شود.

هزینه پر کردن دندان

پر کردن دندان معمولاً یکی از کم‌هزینه‌ترین روش‌های درمان دندانپزشکی است. به این ترتیب هزینه ترمیم دندان با این روش به محل زندگی فرد، نوع بیمه خدمات درمانی، نوع پرکردگی و مواد استفاده شده در آن، و حق‌الزحمه دندانپزشک بستگی دارد. به این ترتیب با اطلاع از این شرایط بیمار می‌تواند به صورت تقریبی هزینه پر کردن دندان خود را پیش‌بینی و محاسبه نماید.