نگه دارنده و ریتینر(پلاک) بعد از ارتودنسی:متحرک و ثابت

بریس ارتودنسی لبخندی زیبا را خلق می‌کند، اما ماندگاری این لبخند نیازمند رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از ریتینر یا نگه‌دارنده تا سال‌ها پس از خارج کردن بریس از دهان است. اگرچه ریتینر یا پلاک ارتودنسی عمدتاً به دلیل مرتب و ردیف نگه داشتن دندان‌ها در محل جدید به کار برده می‌شود، اما کودکان با استفاده از نگهدارنده ارتودنسی مطابق دستور متخصص ارتودنسی از مزایای بیشتری برخوردار می‌گردند. عادت دادن کودکان به پوشیدن ریتینر و سالم نگه داشتن آن آسان نیست، اما با اطلاع از مزایای آن و روش قانع کردن فرزندتان برای استفاده صحیح از بریس می‌توانید دوران درمان را با آرامش بیشتری پشت سر بگذارید و رضایت متخصص ارتودنسی را نیز جلب کنید.

ریتینر یا نگه‌دارنده چیست؟

در پایان درمان ارتودنسی و پس از خارج کردن بریس از دهان باید از ریتینر (نگه‌دارنده یا پلاک پس از ارتودنسی) استفاده شود. نگه‌دارنده‌های متفاوتی وجود دارد که نوع مناسب با در نظر گرفتن عامل‌های متعدد و نظر متخصص ارتودنسی انتخاب می‌شود. متخصص گاهی توصیه می‌کند که برای کاهش احتمال برگشت دندان‌ها به حالت اولیه از بیش از یک نوع نگهدارنده استفاده شود.

ضرورت استفاده از نگهدارنده

• دندان‌ها پس از درآوردن بریس به سمت موقعیت اولیه حرکت می‌کنند. بنابراین استفاده شبانه یا طولانی مدت‌تر از پلاک ارتودنسی باعث می‌شود دندان‌ها همچنان صاف و مرتب باقی بمانند.
• حرکت‌های غیرقابل انتظار دندان‌ها همگام با افزایش سن شروع می‌شود و غالباً دندان‌ها روی هم قرار می‌گیرد و به هم فشرده می‌شود. اما با استفاده درازمدت از نگهدارنده احتمال بروز این تغییرات نشأت گرفته از افزایش سن کاهش می‌یابد. هر چه مدت بیشتری از پلاک استفاده کنید، دندان‌ها مدت زمان بیشتری صاف باقی می‌مانند.

مزایای ریتینر

دور کردن باکتری‌ها

تمیز کردن دندان‌های مرتب راحت‌تر است، جرم و پلاک کمتری روی آنها جمع می‌شود و احتمال پوسیدگی آنها کاهش قابل ملاحظه‌ای می‌یابد. اما داشتن دندان‌های ردیف و مرتب فواید دیگری نیز دارد که شاید از آنها اطلاع نداشته باشید.کودکان دارای بایت مناسب و دندان‌های ردیف و مرتب بهتر می‌توانند غذا را بجوند؛ هر چه غذا بهتر جویده شود، مواد مغذی بیشتری از آن جذب می‌شود. افزایش تولید آب دهان یکی از فواید خوب جویدن غذا است. با افزایش آب دهان آنزیم‌های گوارشی نیز افزایش می‌یابد، پلاک کمتری روی دندان جمع می‌شود و در نهایت احتمال پوسیدگی کمتر می‌شود.

تسهیل شرایط برای بیماران دیابتی

استفاده صحیح کودکان و بزرگسالان از ریتینر دندان‌ها را ردیف و مرتب نگه می‌دارد و سلامت دهان و دندان را ارتقاء می‌دهد. ناراحتی‌های دهان و دندان مشکلات خونی ناشی از دیابت را تشدید می‌کند. بنابراین ریتینر در کنار مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و دهانشویه مخصوص مصرف پس از ارتودنسی با بیماری‌های مرتبط با دیابت مقابله می‌کند.

بهبود عملکرد تنفسی

یکی از مزایای ریتینر که کمتر به آن پرداخته می‌شود، کمک به تنفس است. بعضی از ریتینرها علاوه بر صاف نگه داشتن دندان‌ها یا حفظ هم‌محوری فک‌ها مشکلات تنفسی یا خرخر شبانه را نیز رفع می‌کنند.

کمک به رفع اختلال‌های گفتاری

مشکلات گفتاری برخی کودکان با استفاده از نگه‌دارنده بهبود می‌یابد. ریتینر محل قرارگری زبان را تنظیم می‌کند تا کودک بتواند ضمن گسترش دایره واژگان خود صداها را نیز به درستی تولید کند.

انواع نگه‌دارنده

 پلاک‌ پس از ارتودنسی انواع گوناگونی دارد که در ادامه آنها را توضیح می‌دهیم.

ریتینر متحرک (هاولی)

پلاک هاولی نگهدارنده‌ای قوی و متحرک و دارای تیغه‌ای پلاستیکی است که پشت دندان‌های پایین یا در کام پشت دندان‌های بالا قرار می‌گیرد. سیم فلزی باریکی نیز روی دندان‌های پیشین کشیده می‌شود تا آنها را در وضعیت جدید نگه دارد. پلاک ارتودنسی متحرک در ابتدا قدری بر گفتار اثر می‌گذارد، اما به مرور به آن عادت می‌کنید و می‌توانید بدون مشکل صحبت کنید.

ریتینر ثابت پیوندی

این ریتینر ثابت به دندان‌ها، معمولاً پشت دندان چسبانده می‌شود و به همین دلیل مشخص نیست. مزیت ریتینر ثابت این است که استفاده از آن را فراموش نمی‌کنید و همیشه به دندان‌ها چسبیده است. بااین حال باید زمان بیشتری را برای تمیز کردن اطراف آن اختصاص دهید و در صورت شل شدن آن به دندانپزشک مراجعه کنید.

پلاک شکل گرفته در خلأ

این نوع پلاک نگهدارنده شفاف است و به صورت نیمه وقت از آن استفاده می‌شود. حتماً باید قبل از خوردن یا آشامیدن این ریتینر را از دهان خارج کنید. پلاک خلأ در ابتدا محکم دور دندان‌ها را دربرمی‌گیرد، اما اکثر بیماران پس از مدتی کاملاً به آن عادت می‌کنند.

تشویق و آموزش کودکان برای استفاده از پلاک نگهدارنده

مدت زمان شکل‌گیری یک عادت جدید برای همه یکسان نیست، بنابراین سعی کنید استفاده از پلاک نگهدارنده را برای فرزندتان خوشایند و لذت‌بخش کنید. برای این که کودک به استفاده از ریتینر و مزایای ارتودنسی متحرک تشویق شود و از آن به خوبی نگهداری کند، روش‌های زیر را امتحان کنید:

• ظرف نگهدارنده پلاک را در کیف یا جعبه بزرگتری به رنگ یا با طرح شخصیت کارتونی مورد علاقه کودک قرار دهید. احتمال جا گذاشتن یا گم کردن کیف محبوب بسیار کمتر از جا گذاشتن یک قوطی کوچک پلاستیکی است.
• یک یادداشت بنویسید و آن را روی جعبه پلاک بچسبانید. خواندن یادداشت و عمل کردن به آن می‌تواند برای فرزندتان جالب باشد.
• نگهدارنده را نیز مانند دسته کلید در یک جای مشخص قرار بدهید. یک جعبه رنگ روشن را برای آن انتخاب کنید تا بیشتر به چشم بیاید و در شلوغی و بین وسایل دیگر گم نشود.
• شاید کودک دیگر اعتقدی به افسانه پری دندان نداشته باشد، اما اگر کودک در یک هفته اول استفاده از پلاک صبح‌ها با پیدا کردن یک هدیه کوچک زیر بالش از خواب بیدار شود، مطمئناً به درمان علاقه بیشتری نشان خواهد داد.

استفاده صحیح و طولانی مدت از پلاک نگهدارنده برای کودک دشوار است، اما استفاده از پلاک به مرور زمان جزیی از زندگی روزمره می‌شود و فرزندتان همان‌قدر که به شنیدن تعریف از لبخند زیبای خود عادت می‌کند به پلاک نیز خو می‌گیرد.

سوالات رایج

آیا استفاده از پلاک نگهدارنده راحت است؟

هنگام استفاده از ریتینر روی بعضی دندان‌ها فشار و حتی هر از گاه درد حس می‌کنید. درد و ناراحتی موقتی موردی برای نگرانی نیست و کاملاً طبیعی است. هر چه مدت زمان بیشتری ریتینر را در دهان داشته باشید، استفاده از آن راحت‌تر خواهد شد.

تا چه مدت باید از پلاک نگهدارنده استفاده کرد؟

دنداندندان پزشکان توصیه می‌کنند تا یک سال پس از ارتودنسی به طور تمام وقت یا نیمه وقت از پلاک نگهدارنده استفاده کنید. دندانپزشک در این مدت پایداری و محکم بودن دندان‌ها و رشد دندان عقل را زیر نظر دارد.