آفت به زخمهای دردناکی گفته میشود که در داخل دهان ظاهر میشوند. با اینکه این زخمها موجب ناراحتی هستند، اما معمولاً بیخطر بوده و ظرف یک یا دو هفته به خودی خود برطرف میشوند. در صورتی که زخمهای ناشی از آفت دهان بیشتر از سه هفته ماندگار بودند باید به پزشک مراجعه کنید.
انواع آفت دهان
- آفتهای عود کنندهی مینور یا کوچک که در ۸۰ درصد از موارد رخ میدهند. اندازهی این آفتها معمولاً کمتر از ۵ میلیمتر است و طی یک تا دو هفته بهبود پیدا میکنند.
- آفتهای ماژور که زخمهای بزرگی هستند (بزرگتر از ۱۰ میلیمتر) و بهبودی و برطرف شدن جای زخم آن هفتهها یا ماهها بطول میانجامد.
- زخمهای به شکل تبخال که بصورت زخمهای نقطهای بوده و طی یک ماه بهبود پیدا میکنند. این نوع آفت اغلب بر روی زبان مشاهده میشود.
آفت دهان چیست؟
آفتهای دهان معمولاً بصورت زخمهای دایرهای یا بیضی شکل هستند که در داخل دهان در قسمت گونهها، لبها، زبان یا لثه ظاهر میشوند. این زخمها میتوانند سفید، قرمز، زرد یا خاکستری رنگ و متورم باشند.
ممکن است بیشتر از یک زخم در داخل دهان وجود داشته باشد و با گذشت زمان گسترش پیدا کند. آفت دهان نباید با تبخال که تاولهای کوچکی هستند و بر روی لبها یا اطراف دهان شکل میگیرند، اشتباه گرفته شود. تبخال اغلب با احساس خارش یا سوزش در اطراف دهان شروع میشود.
علت ایجاد آفت دهان
در بسیاری از موارد دلیل ایجاد آفت دهان نامشخص است. بیشتر زخمهای تکی در دهان در اثر آسیب به پوشش داخلی دهان ایجاد میشوند. برای مثال:
- گاز گرفتن اتفاقی داخل گونه یا وجود یک دندان تیز در دهان
- قرار گرفتن ناصحیح دندان مصنوعی در دهان
- جویدن غذای سخت
- پر کردن دندان بصورت ناقص
همیشه علت آفت و وقوع مکرر آن مشخص نیست اما محرکهای آن میتواند شامل موارد زیر باشد:
- استرس و اضطراب
- تغییرات هورمونی: برخی زنان در طول عادت ماهیانهی خود دچار آفت دهان میشوند.
- خوردن برخی مواد غذایی مانند شکلات، غذاهای تند، قهوه، بادام زمینی، انواع بادام، توتفرنگی، پنیر، گوجهفرنگی و آرد گندم
- خمیردندانهای حاوی سولفات لاریل سدیم
- ترک سیگار: ممکن است اولین باری که اقدام به ترک سیگار میکنید مبتلا به آفت شوید.
ژن نیز در ایجاد آفت دهان نقش دارد. در حدود ۴۰ درصد از افرادی که بطور مکرر دچار آفت دهان میشوند، این ضایعات در اعضای خانوادهشان نیز بروز پیدا میکند.
شرایط پزشکی
آفت دهان گاهی اوقات میتواند در اثر برخی شرایط پزشکی خاص بروز پیدا کند. مانند:
- عفونتهای ویروسی از جمله ویروس تبخال، آبلهمرغان و بیماریهای دهان، دست و پا
- کمبود ویتامین ب ۱۲ یا آهن
- بیماری کروم: یک بیماری طولانیمدت که موجب التهاب دیوارهی دستگاه گوارش میگردد.
- بیماری سلیاک: یک بیماری گوارشی شایع است که در اثر آن شخص نسبت به گلوتن واکنش منفی نشان میدهد.
- آرتریت واکنشی: بیماری که موجب التهاب در نواحی مختلف بدن شده و معمولاً در واکنش به یک عفونت ایجاد میگردد.
- ضعف سیستم ایمنی بدن: برای مثال به علت اچ آی وی یا لوپوس
- بیماری بهجت (Behçet): یک بیماری نادر و ناشناخته که موجب تورم رگهای خونی نیز میشود.
درمان و داروهای آفت دهان
آفت دهان گاهی اوقات میتواند در اثر برخی داروها یا درمانهای خاص ایجاد شود، از جمله:
- داروهای غیراستروئیدی ضد التهابی مانند ایبوپروفن
- نیکوراندیل: دارویی که گاهی اوقات برای درمان آنژین استفاده میشود.
- مسدود کنندههای بتا که برای درمان بیماریهایی مانند آنژین، فشار خون بالا و تپش قلب نامنظم مورد استفاده قرار میگیرند.
- یکی از عوارض جانبی شیمیدرمانی یا پرتودرمانی: این عارضه موکوزیت نامیده میشود.
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه نمود؟
آفت دهان ممکن است بسیار دردناک باشد بطوری که غذا خوردن، نوشیدن مایعات یا مسواک زدن دندانها میتواند دشوار باشد.
درمان آفت دهان در خانه معمولاً بیخطر است اما در شرایط زیر باید به یک دندانپزشک خوب مراجعه کرد.
- زخمهای دهان بیشتر از سه هفته دوام داشته باشند.
- زخمها بطور مرتب در دهان ظاهر شوند.
- آفتها دردناکتر یا قرمز شوند، این حالت میتواند نشانهی یک عفونت باکتریایی باشد که ممکن است نیاز به درمان با آنتیبیوتیک داشته باشد.
درمان آفت دهان
آفتهای دهان معمولاً نیازی به درمان ندارند زیرا اغلب به خودی خود و طی یک یا دو هفته برطرف میشوند. با این حال، درمان آفت میتواند موجب کاهش تورم و تسکین درد شود. این امر در صورتی که آفتها بطور مرتب در دهان ظاهر شوند یا بر خوردن و آشامیدن تاثیر بگذارند، ممکن است موثر باشد.
مراقبت از خود
مواردی که میتوان به منظور تسریع بهبودی و درمان آفت دهان انجام داد عبارتند از:
- استفاده از یک خمیر محافظتی که توسط پزشک تجویز میشود.
- استفاده از خمیردندان نرم برای مسواک زدن دندانها
- استفاده از خمیردندانی که حاوی سولفات لاریل سدیم نمیباشد زیرا ممکن است موجب تحریک زخم شود.
- پرهیز از مصرف غذاها و نوشیدنیهای سخت، تند، شور، اسیدی یا داغ تا زمان بهبودی آفت.
- استفاده از نی برای نوشیدن نوشیدنیهای سرد
- پرهیز از عوامل تحریک کنندهی آفت دهان
داروهای بدون نسخه
شما میتوانید چندین نوع داروی درمانی آفت دهان را از داروخانه تهیه نمایید. برای انتخاب بهترین درمان ممکن با پزشک خود مشورت کنید. گزینههای پیش رو عبارتند از:
- دهانشویهی ضدمیکروبی ممکن است موجب افزایش روند بهبودی و پیشگیری از عفونت زخمها شود. کودکان زیر دو سال نباید از این دارو استفاده کنند. همچنین این دارو حاوی کلرهگزیدین گلوکونات بوده که ممکن است موجب لک شدن دندانها شود اما این لکها بعد از اتمام درمان از بین میروند.
- داروهای ضددرد به صورت دهان شویه، قرص مکیدنی، ژل یا اسپری موجود میباشند. ممکن است در مرتبهی اول موجب سوزش و بیحس شدن دهان شوند اما این حالت موقتی است. در صورتی که سوزش ادامه داشته باشد میتوان دهانشویه را با آب رقیق کرد. کودکان زیر ۱۲ سال نباید از دهانشویه یا ژل استفاده کنند. دهان شویه را نباید بیشتر از هفت روز پشت سر هم استفاده نمود.
- قرصهای مکیدنی کورتیکواستروئیدی ممکن است موجب کاهش درد و تسریع بهبودی شوند. بهترین زمان مصرف این قرصها بلافاصله بعد از ظاهر شدن زخم است اما نباید توسط کودکان زیر ۱۲ سال استفاده شوند.
داروهای تجویزی توسط دندانپزشک
ممکن است در صورت لزوم مصرف یک دوره کورتیکواستروئید قوی به منظور کاهش درد و تورم و تسریع بهبودی تجویز شود. کورتیکواستروئیدها بصورت قرص، دهانشویه، خمیر یا اسپری موجود هستند اما برای کودکان زیر ۱۲ سال مناسب نمیباشند.
آیا امکان پیشگیری از آفت دهان وجود دارد؟
ممکن است پیشگیری از بروز آفت دهان میسر نباشد زیرا اغلب در اثر مواردی که قابل کنترل نمیباشند بوجود میآیند (مانند سابقه خانوادگی یا یک وضعیت پزشکی).
با این حال اقدامات زیر ممکن است به کاهش خطر ایجاد آفت دهان کمک کند:
- پرهیز از برخی مواد غذایی مانند شکلات، غذاهای تند، قهوه، بادامزمینی، انواع بادام، توتفرنگی، پنیر، گوجهفرنگی و آرد گندم در صورتی که مصرف آنها برای شما موجب ایجاد آفت دهان شود.
- پرهیز از جویدن آدامس
- مسواک زدن دندانها با مسواک نرم که کمتر موجب تحریک دهان میگردد.
- استفاده از خمیردندانی که حاوی سولفات لاریل سدیم نمیباشد.
- کاهش استرس و اضطراب که ممکن است در برخی افراد محرک آفت دهان باشد.
9 دیدگاه
آبسه و عفونت دندان و لثه : درمان و عوارض – کلینیک دندانپزشکی دکتر بزرگ و دکتر محمدی نژاد
[…] آفت دهان به زخمهای دردناکی گفته میشود که در داخل دهان ظاهر میشوند. با اینکه آفت دهان موجب ناراحتی میشود، اما معمولاً بیخطر بوده و ظرف یک یا دو هفته به خودی خود برطرف میشوند. در صورتی که زخمهای آفت زبان بیشتر از سه هفته ماندگار بودند باید به پزشک مراجعه کنید. […]
دندانپزشکی و بهداشت دهان و دندان کودکان – کلینیک دندانپزشکی محتشم اصفهان
[…] از سه هفته ماندگار بودند باید به پزشک مراجعه کنید. درمان آفت دهان در خانه معمولاً بیخطر است اما در شرایط زیر باید به یک […]
آبسه و عفونت دندان و لثه : درمان و عوارض – کلینیک دندانپزشکی دکتر بزرگ و دکتر محمدی نژاد
[…] آفت دهان به زخمهای دردناکی گفته میشود که در داخل دهان ظاهر میشوند. با اینکه آفت دهان موجب ناراحتی میشود، اما معمولاً بیخطر بوده و ظرف یک یا دو هفته به خودی خود برطرف میشوند. در صورتی که این زخمها بیشتر از سه هفته ماندگار بودند باید به پزشک مراجعه کنید. […]
آبسه و عفونت دندان و لثه : درمان و عوارض – کلینیک دندانپزشکی دکتر بزرگ و دکتر محمدی نژاد
[…] آفت دهان به زخمهای دردناکی گفته میشود که در داخل دهان ظاهر میشوند. با اینکه این زخمها موجب ناراحتی هستند، اما معمولاً بیخطر بوده و ظرف یک یا دو هفته به خودی خود برطرف میشوند. در صورتی که این زخمها بیشتر از سه هفته ماندگار بودند باید به پزشک مراجعه کنید. […]
علت و درمان آفت دهان در کودکان و بزرگسالان – کلینیک دندانپزشکی سروش
[…] از درمان افت دهان کمک به کاهش شدت علائم است. با توجه به این که آفت یک […]
درمان بیماری لثه: عفونت،خونریزی و التهاب – کلینیک دندانپزشکی محتشم اصفهان
[…] آفت دهان به زخمهای دردناکی گفته میشود که در داخل دهان ظاهر میشوند. با اینکه این زخمها موجب ناراحتی هستند، اما معمولاً بیخطر بوده و ظرف یک یا دو هفته به خودی خود برطرف میشوند. در صورتی که این زخمها بیشتر از سه هفته ماندگار بودند باید به پزشک مراجعه کنید. […]
دندانپزشکی و بهداشت دهان و دندان کودکان – کلینیک دندانپزشکی محتشم اصفهان
[…] از سه هفته ماندگار بودند باید به پزشک مراجعه کنید. درمان آفت دهان در خانه معمولاً بیخطر است اما در شرایط زیر باید به یک […]
آبسه و عفونت دندان و لثه : درمان و عوارض – کلینیک دندانپزشکی دکتر بزرگ و دکتر محمدی نژاد
[…] لثه ها نفوذ کند و در واقع باعث تشکیل آبسه در دهان شود. آفت دهان به زخمهای دردناکی گفته میشود که در داخل دهان ظاهر […]
آفت دهان، علت و درمان – کلینیک دندانپزشکی محتشم اصفهان
[…] میشوند. تبخال علل ویروسی دارد. حدود نیمی از افراد دچار افت دهان میشوند. آفت های کوچک تر معمولاَ طی چند هفته التیام می […]