درمان لکه سیاه و زرد روی دندان کودکان در اثر مصرف غذا، آهن و ضربه
زمانی که فرزندتان به شش ماهگی می‌رسند، دندان های شیری اش شروع به درآمدن می‌کنند. دندان‌ها از شش تا دوازده ماهگی از میان لقه‌ها بیرون خواهند آمد. کودکان در مراحل اولیه درآمدن دندان، سعی بسیاری در خوردن و جویدن دارند و از همین رو لازم است که مرتب دندان هایش بررسی شوند. اگر دندان های کودک تان زرد یا خاکستری باشند، احتمالا وقت آن است که ملاقاتی با دندانپزشک داشته باشید. افراد کمی از مشکل دندانی مهم (تغییر رنگ دندان )که در بین کودکان نوپا نیز وجود دارد – با خبر هستند.دندان های زرد یا خاکستری (بی رنگ) می‌تواند منجر به زشت شدن لبخند کودک تان و همچنین تاثیر منفی بر سطح اعتماد به نفس در دوره رشدشان شود. دلایل مختلفی می‌تواند منجر به تغییر رنگ دندان در کودکان شود.
چه مساله ای را می‌توان از تغییر رنگ دندان برداشت نمود؟
زمانی می‌گوییم رنگ دندان عوض شده است که اگر رنگ و ظاهر دندان شیری از حالت طبیعی اش که تقریبا سفید یا رنگی مشابه با عاج فیل دارد، تغییر نماید. تغییر رنگ دندان را بر دو نوع طبقه بندی می‌کنیم:
- عوامل خارجی موثر در تغییر رنگ دندان‌ها : عوامل خارجی موثر در تغییر رنگ دندان‌ها می‌تواند عبارت باشد از غذا، دارو یا نوشیدنی هایی که به شکل نواری بر روی دندان (نواری پروتئینی که بر سطح مینای دندان‌ها شکل می‌گیرد) جذب خواهد شد. می‌توان آن را با استفاده از برخی دستورالعملها از میان برد.
- عوامل داخلی موثر در تغییر رنگ دندان‌ها : این مساله می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، متاثر از عواملی درونی که بر سلامت کودک تاثیر می‌گذارد، باشد. از جمله این عوامل می‌توان به نقص در عاج دندان، عدم رشد کافی مینای دندان، اختلالات متابولیک، سندرم سیستمی و … اشاره نمود. رفع لکه های ایجاد شده ناشی از عوامل داخلی، کار ساده ای نیست.
تغییر رنگ دندان های کودک چه زمانی مشهود خواهد شد؟
هیچ دوره و زمان مشخصی برای ظهور لکه‌ها یا نقاط سفید و خاکستری یا رگه های سفید بر دندان های کودک وجود ندارد. حتی اولین دندان های شیری هم می‌توانند این موارد را با خود به همراه داشته باشند. همین مساله عاملی بر ضرورت پیروی از دستورالعملهای مراقبت از دهان و دندان از دوران کودکی است.
دلایل ایجاد تغییر رنگ دندان در کودکان چیست؟
اگر دندانهای کودک تان دچار تغییر رنگ شده باشد، عوامل مختلفی می‌تواند این مساله را موجب شده باشد. رنگ دندان‌ها می‌تواند به شما شواهدی از چرایی تغییر رنگ ارائه نماید.
سلامت اندک دهان و دندان
اگر رنگ دندان های کودکتان به رنگ زرد یا نارنجی درآمده باشد، می‌تواند ناشی از تجمع جرم در آن باشد. این بدان معناست که دندانهای او به اندازه کافی تمیز نشده است. لکه های زرد یا نارنجی معمولا نشانه هایی از فساد دندان نیست، اما عدم پاکسازی دندان‌ها از جرم می‌تواند نهایتا منجر به بیماری های لثه ای شود.
لکه های دندان و مکمل های دارای آهن
از آنجایی که کودکان در سنین پایین قادر به بلع قرص نیستند، مکمل های آهن عموما به شکل مابع هستند. این مکمل های مایع، تیره رنگ و دارای رنگ قرمز مایل به قهوه ای بوده و اغلب دندان را لکه می‌کند. ممکن است بر روی دندان و همینطور خط لثه لکه تیره ای شکل گیرد. این لکه‌ها ممکن است بلافاصله، یا در طول زمان خودش را نشان دهد. بعلاوه این لکه‌ها در صورت ادامه مصرف مکمل توسط کودک، حتی پس از پاکسازی نیز شکل خواهند گرفت.
تغییر رنگ دندان‌ها ناشی از ایجاد صدمه
ضرباتی که بر دندان یا لثه کودک وارد می‌شود که می‌تواند برای مثال ناشی از افتادن یا یک تصادف باشد (حتی پیش از در آمدن دندان ها) می‌تواند منجر به ایجاد تغییر رنگ شوند. دندان های تغییر رنگ یافته در کودکان در نتیجه وارد آمدن ضربه، می‌تواند به رنگهای مختلفی خود را نشان دهد. رنگهای مختلف چه معانی مختلفی دارند؟ در اینجا معانی آنها را بیابید!
- دندان خاکستزی، سیاه یا قهوه ای پس از وارد آمدن ضربه : اگر لکه تیره ای پس از وارد آمدن ضربه روی دندان کودکتان بیافتد، ناشی از همان ضربه خواهد بود. این لکه ممکن است پس از گذشت 2 تا 3 هفته از وقوع حادثه پدیدار شود. این مساله به دلیل امکان نفوذ خون ناشی از ضربه به لوله های بسیار ریز داخل دندان خوهد بود. در برخی موارد این تغییر رنگ در طول زمان برطرف خواهد شد. اما همچنین ممکن است که لکه های تیره ای برای همیشه در آن باقی بمانند.
- دندان صورتی یا قرمز پس از وارد آمدن ضربه : وارد شدن یک ضربه بر دندان می‌تواند آن را بلافاصله یا پس از گذشت چند هفته به رنگ قرمز در بیاورد. اگر دندان کودکتان بلافاصله پس از وارد آمدن ضربه به رنگ قرمز در بیاید، می‌تواند نشانه ای از شکسته شدن رگ های درونی باشد. این شرایط را تحت عنوان پرخونی پالپی می‌شناسند. گاهی اوقات ممکن است که رنگ قرمز کمرنگ پس از مدتی طولانی ظاهر شود. اگر هفته های بعد از ضربه وارد شده، لایه قرمز رنگی در دندان کودک ایجاد شود، این به آن دلیل است که سلولهای داخلی دندان در حال خورده شدن در لاییه های سخت دندان هستند. به این فرایند، “جذب دوباره داخلی” اطلاق می‌شود.
- دندان زرد پس از وارد آمدن ضربه : لایه زردی که درست در زیر لایه مینای دندان قرار دارد را عاج دندان می‌نامند و گاهی اوقات ضربه وارد شده بر دندان می‌تواند منجر به تولید بیش از حد عاج شود. این مساله می‌تواند منجر به زرد رنگی دندان شود.
دلایل پزشکی
برخی شرایط پزشکی و دارویی می‌تواند منجر به تغییر رنگ دندان های کودک شوند. اگر کودکتان مبتلا به بیماری هایی مزمن بوده یا سابقه تب های بالا داشته و در دوره کودکی داروهایی بخصوص را در دوره زمانی طولانی استفاده می‌نمود، می‌تواند منجر به تغییر رنگ دندانهای اصلی شود.
مینای ضعیف
مشکلی ژنتیکی در شکل گیری مینا می‌تواند منجر به دندان های تغییر رنگ یافته کودک شود.
فلوراید اضافی
معمولا مخلوط های پودری یا کنسانتره های مایع نوزادان که با آب فلوئوردار ترکیب شده باشند، در صورتیکه منبع اصلی غذایی کودکتان باشد، احتمال ایجاد رگه های سفید بر روی دندان‌ها (فلوروزیس) را افزایش خواهند داد.
غذا / نوشیدنی
قهوه، چای، نوشابه و میوه‌ها و سبزیجاتی به خصوص.
نحوه درمان تغییر رنگ دندان در کودکان به چه شکل است؟
درمان تغییر رنگ دندان‌ها در کودکان به دلایل پشت ایجاد این مشکل بستگی دارد. اگر دلیل آن در نتیجه عوامل خارجی مانند ذرات باقی مانده غذا و نوشیدنی‌ها و شریت‌ها باشند، می‌توان رنگ طبیعی دندان‌ها را با استفاده از روشهای زیر بدست آورد:
مسواک زدن
مسواک زدن دندان های کودک با استفاده از یک مسواک بزرگسال و خمیردندان کودکان. مسواک و خمیر دندان بزرگسالان دارای قدرت ساینده بیشتری در مقایسه با مسواک و خمیردندان کودکان است. با این حال به یاد داشته باشید که به آرامی مسواک بزنید، چرا که انجام شدید این عمل می‌تواند منجر به ایجاد آسیب در لثه و مینای دندانشان شود.
مقداری جوش شیرین و آب
از مقدار اندکی جوش شیرین و آب نیز می‌توان برای مسواک زدن دندان‌ها استفاده نمود. حتی اگر پس از به کار بستن این اقدامات نیز لکه‌ها باقی ماندند، حتما قرار ملاقاتی با دندان پزشک کودکان ترتیب دهید. وی با استفاده از ابزار حرفه ای برای ساییدن، لکه‌ها را از میان خواهد برد. به یاد داشته باشید که تجمع لکه و پلاک می‌تواند منجر به فساد دندان شود.
لکه های ناشی از مکمل های آهن
دو بار شستشو و مسواک کامل در روز، علی الخصوص پس از مصرف مکمل آن، به کاهش تغییر رنگ دندان کمک خواهد نمود. استفاده از جوش شیرین نیز توصیه می‌شود. جوش شیرین بخصوص در چنین مواردی کاربرد بسیار بالایی دارند. بسته به سن کودکتان این مساله می‌تواند مشکل زا باشد، چرا که ممکن است از مزه اش خوشش نیاید. اگر کودکتان مقاومت نمود، از تکه ای پارچه تمیز و نمدار آغشته به جوش شیرین استفاده نمایید و دندانی را که تغییر رنگ داده را با انگشتتان بسایید. اگر تغییر رنگ ایجاد شده، نگرانی زیادی ایجاد نمود می‌توانید مراجعه به دندان پزشک را نیز در نظر داشته باشید.
لکه های ناشی از ضربه
- برطرف کردن لکه های سیاه، قهوه ای و خاکستری : اگر در حال حاضر با این مشکل روبرو هستید، کودکتان را نزد دندانپزشک ببرید و اگر وی تشخیص دهد که مساله مهمی است، ممکن است عصب کشی را اجرا نموده و یا حتی دندان را بکشد. اما این مساله تنها زمانی که خود دندان یا اطرافش دچار تورم یا عفونت باشد، رخ خواهد داد. اما اگر هیج عفونتی نباشد، دندانپزشک به دندان فرصت خواهد داد تا یا خوب شود و یا به خودی خود بیافتد. حدود 72 درصد از دندان های تیره شده معمولا بدون هیج اثر بدی، خواهند افتاد.
- لکه های قرمز : در هر دوی این موارد باید به مشاوره با دندان پزشکتان بپردازید. اکثر موارد بدون مشکلی بخصوص حل خواهند شد. اما گاهی اوقات دندان نیاز به عصب کشی خواهد داشت.
- لکه های زرد : خوشبختانه این مساله، زیاد جدی نیست. اکثر دندانپزشک‌ها در این رابطه هیچ کاری انجام نخواهند داد. اما از دستورالعملها پیروی نمایید و از بدتر شدن اوضاع پیشگیری نمایید.
روشهای سفید کردن
دندانپزشک های کودکان از روشهای سفیدسازی بخصوصی برای رفع لکه های سخت استفاده می‌نمایند.
- سفیدسازی در مطب: روشهای حرفه ای برای سفیدسازی که توسط دندانپزشک و در مطب انجام خواهد شد.
- سفیدسازی های شبانه: معمولا از آن به منظور تغییر رنگ ایجاد شده روی دندان ناشی از تتراسایکلین به کار گرفته می‌شود.
چگونه می‌توان از ایجاد تغییر رنگ در دندن های کودکان جلوگیری نمود؟
تغییر رنگ ناشی از عوامل درونی را نمی توان کنترل نمود، ولی می‌توان آن را بهبود بخشید و باری دیگر به رنگ طبیعی دندان پیش از تغییر رنگ دست یافت. بنابراین می‌توان چنین گفت که با در دستور کار قرار دادن گامهای زیر می‌توان از تغییر رنگ دندان در نتیجه عوامل خارجی جلوگیری نمود:
- نظافت دندانهای کودک : درست به محض در آمدن اولین دندان کودک، می‌توانید روند تمیزی دندان را آغاز نمایید. با تکه ای پارچه تمیز و نرم دندان کودک را تمیز نمایید. حداقل هر روز یک بار و ترجیحا پیش از خواب شبانگاهی این کار را انجام دهید.
- اجازه ندهید که کودکتان، شیشه شیر را همراه با خود به تخت ببرد : قرار دادن کودک به همراه بطری شیر در تخت به هیچ وجه مطلوب نیست (حال در خواب روزانه یا شبانگاهی). تجمع شیر شیرین در اطراف دندانهای کودک در حین خواب، مبدل به محلی برای رشد باکتریها، تولید اسید و فساد و تغییر رنگ دندان خواهد شد.
- غذاهای سالم به او بدهید : تغذیه سالم کودک که شامل غذاهای کم شکر است، منجر به پیشگیری از فساد و تغییر رنگ دندان خواهد شد. از رسیدن مقادیر کافی کلسیم و ویتامین D به کودک به صورت روزانه اطمینان حاصل نمایید.
- خمیردندان های کم فلوراید : خمیردندانهای حاوی درصد اندکی از فلوراید را برای نظافت دندان کودکتان انتخاب نمایید. خمیردندان های حاوی 1000 ppm ( قسمت در میلیون ) فلوراید به عنوان خمیردندان های کم فلوراید در نظر گرفته می‌شوند.
- تف کردن را به کودک بیاموزید : به کودکتان تف کردن را آموزش دهید تا بتواند خمیردندان و همچنین آب دهان شسته شده اش را تف کند، تا خمیر دندان برای مدتی طولانی در تماس با دندانش قرار نگیرد، چرا که همین عمل خود می‌تواند منجر به تغییر رنگ دندان شود و همچنین به یاد داشته باشید که خمیردندان را دور از دسترس اطفال قرار دهید، چرا که آنها تمایل زیادی به خوردن آن دارند.
دیدگاه خود را درج کنید