ارتودنسی در لغت به معنی ردیف کردن دندان ها است اگر دندان ها به هر دلیل (کوچک بودن فک یا کجی دندان) روی هم افتاده باشند و یا هم تراز نباشند ، جویدن یا گاز گرفتن با دشواری صورت می گیرد همچنین نظافت دندان های روی هم قرار گرفته با سختی زیادی همراه است. دندان های با فاصله و غیر هم تراز نیز از نظر زیبایی و عملکرد هم مشکلات خاص خود را دارند.
دندانهای کج و مشکلات آن
مشکلاتی که ردیف نبودن دندانها ایجاد میکند به 3دسته مهم تقسیم میشود که هر کدام را بهصورت جداگانه بررسی میکنیم:
- تغذیه مناسب: ما برای یک تغذیه مناسب علاوه بر اینکه نیازمند دندانهای سالم هستیم نیاز داریم که این دندانها در سر جای خود قرار گیرد تا از عهده آسیاب کردن غذا نیز برآید. برای آسیاب کردن غذا یا بهاصطلاح جویدن غذا دندانهای فک پایین و بالا بایستی در موقعیتی قرارگیرند که در یک هماهنگی با عضلات، عمل جویدن ممکن شود. هر نوع عدمتعادل یا جابهجایی دندانها بهصورتی که یک سیکل کامل جویدن را به هم بزند، سیستم جویدن مختل میشود. این ضرورت اولی بود که ما را وادار میکند تا بتوانیم دندانها را در موقعیت مناسب قرار دهیم.
- زیبایی: زیبایی صورت امری است که نمیشود آن را جدی نگرفت. بههر حال خداوند هر کدام از ما را به یک صورت آفریده و خیلی از مشخصات صورت ما بهطور ژنتیک تعیین میشود. ولی عوامل محیطی هم در شکلگیری صورت بیتأثیر نیست. بهعنوان مثال وجود لوزه سوم یا لوزههای بزرگ در سنین 7-8 سالگی باعث تنفس دهانی در بچه شده و همین امر درصورت تداوم با فشار منفیای که در سقف دهان ایجاد میکند به مرور باعث کشیدهتر شدن صورت و در نتیجه بستهتر شدن قوس فک بالا میشود که در موارد شدیدتر واقعاً به زیبایی لطمه میزند. با تشخیص بهموقع و رفع تنفس دهانی بهخوبی میشود از ایجاد این مشکل در بچه جلوگیری کرد. بسیاری از درمانهای ارتودنسی برای رفع ناهنجاریهایی که در ظاهر صورت، اثر نامطلوب دارد صورت میگیرد. پس و پیشبودن دندانهای جلویی یا جلو و یا عقب بودن فک و عدمتناسب آن با صورت که باعث عدمزیبایی میشود، نیاز به ارتودنسی را ایجاب میکند و این حق طبیعی هر فردی است که به فکر زیبایی خود باشد چون برای یک شخصیت سالم واقعاً مؤثر است.
- مسائل بهداشتی: یکی از مشکلاتی که ردیف نبودن دندانها ایجاد میکند عدمتوانایی در تمیزکردن مناسب این دندانهاست. شما فکر کنید که در قوس فک بالای شما که همه در یک ردیف قرار گرفتهاند یک دندان نسبت به بقیه داخلتر قرار گرفته باشد. خب چه اتفاقی میافتد؟ بهطور معمول که مسواک میزنیم این دندان کمتر مسواک میخورد و در دراز مدت میبینیم که همین دندان همراه با دندانهای کناری زودتر از دندانهای دیگر میپوسد. شاید این مسئله را زیاد جدی نگیرید اما چنین دندانهایی چطور زود خراب میشود.بهقول معروف در نمونههای انبوه خود را بهخوبی نشان میدهد. خوب با اصلاح وضعیت و هم ردیف کردن این دندانها ما زمینه را برای بهتر تمیز کردن این دندان فراهم میکنیم.
پس بهطور خلاصه ما برای درک موضوع ارتودنسی باید اول از همه بدانیم که یک دندان نرمال و ردیف شده چه مشخصاتی دارد و دوم چه ناهنجاریهایی بر اثر ردیف نبودن دندانها ممکن است پیش بیاید و سوم اینکه چه ضرورتی دارد که این دندانهایی که ردیف نیستند را ردیف کنیم.
بهترین زمان برای شروع درمان ارتودنسی چه زمانی است ؟
زمان درمان بستگی به نوع ناهنجاری دارد ولی در هر سنی می توان ارتودنسی را انجام داد. اگر سن بیمار کمتر باشد درمان راحت تر، کوتاه تر و موفقیت آمیز تر خواهد بود. البته نوع ناهنجاری نیز در تشخصی زمان درمان بسیار با اهمیت است. در بیمارانی که دارای مشکل فکی هستند حتما باید بیمار را قبل از بلوغ معاینه کرد. در مورد پسرها معمولا 9 سالگی و در مورد دختر ها 8 سالگی مناسب ترین زمان است. اگر متخصص ارتودنسی مشکل فکی را تشخیص دهد، باید با کمک دستگاه های ارتودنسی مشکل فکی بیمار درمان شود چراکه در صورت عدم درمان در زمان مناسب، دیگر نمی توان مشکل بیمار را فقط با ارتودنسی درمان کرد و بیمار نیاز به جراحی فک نیز خواهد داشت. بنابراین ویزیت به موقع در درمان ناهنجاری های دندان و فک بسیار اهمیت دارد ولی اگر بیمار دارای مشکل فکی نباشد و فقط دندان های او نیاز به درمان برای ردیف شدن داشته باشند در آن موقع می توان درمان را در هر سنی انجام داد گرچه در آن شرایط هم بهتر است درمان را قبل از بلوغ شروع کرد. بنابراین بیماری که به موقع مراجعه نمی کند و مشکل دندانی نیز دارد، میتواند درمان را در هر سنی به شرطی که مشکلات لثه ای نداشته باشد انجام دهد ولی اگر مشکل فکی در سنین بزرگسالی وجود داشته باشد دیگر درمان ارتودنسی به تنهایی کارساز نخواهد بود و در آن زمان بیمار نیاز به جراحی به همراه ارتودنسی خواهد داشت. اگر مشکل فکی بیمار در سنین قبل از بلوغ تشخیص داده شود می توان با ارتودنسی به تنهایی و بدون نیاز به جراحی فک، بیمار را درمان کرد.
مزایای ارتودنسی در سنین پایین
بهترین سن ارتودنسی در سنین پایین است. ارزیابی به موقع دندان ها می تواند شناسایی زود هنگام مشکلات دندان را امکان پذیر کرده و فرصت عالی برای درمان موثر مشکل در اختیار متخصص ارتودنسی قرار دهد. اقدامات احتیاطی اتخاذ شده در مرحله رشد و توسعه دندان ها و فک می تواند از ایجاد مشکلات جدی تر در آینده جلوگیری نماید. هنگامی که استفاده از روش های درمان ارتودنسی برای بیمار لازم نباشد، متخصص ارتودنسی می تواند به دقت فرآیند رشد و توسعه دندان ها و فک را تحت کنترل داشته و در صورت ایجاد مشکل، درمان مناسب را در زمان مناسب ارتودنسی لازم آغاز نماید. بعضی از اصلی ترین نتایج درمان های پیش گیرانه و ارتودنسی دندان کودکان به شرح زیر هستند:
- کاهش طول مدت درمان با بریس
- ایجاد فضا برای دندان های موجود و نیز دندان های جدید
- ایجاد تقارن در اجزای صورت با کنترل فرآیند رشد فک
- کاهش ریسک آسیب دیدگی به خاطر جلو آمدگی دندان های پیشین
- حفظ فضای لازم برای رشد دندان هایی که هنوز در نیامده اند
- کاهش نیاز به کشیدن دندان ها
شکاف لب و شکاف کام ازجمله نقوص صورت میباشند که در طی آنها، بخش بالایی لب که باید قبل از تولد به یکدیگر متصل شوند، از هم جدا میمانند. همین اتفاق میتواند برای سقف دهان یا کام نیز رخ دهد. شکاف کام زمانی رخ میدهد که بافتهای تشکیلدهندهی یک ساختار کافی نبوده و بافتهای موجود نیز به یکدیگر متصل نباشند. این نقص در شکلگیری اولیهی جنین رخداده و در اکثر موارد علت آن نامشخص است. بااینحال به نظر میرسد که بروز این عارضه به عوامل ژنتیکی و محیط رشد جنین در طول بارداری بستگی دارد. اگر بعد از دندان در آوردن کودک دلبندتان متوجه شدید که دچار مشکل شکاف لب و کام و مشکلات ناشی از آن است باید فورا به درمان آن بپردازید، زیرا درمان این مشکل در اوایل کودکی تاثیر بسزایی خواهد داشت، در درمان شکاف لب و کام علاوه بر جراحی، درمانهای ارتودنسی نیز نقش مهمی در برطرف ساختن این مشکل دارند. دندان پزشکان و متخصصان ارتودنسی با استفاده از روشهای بخصوصی و مراقبتهای ویژهای به شما و کودکتان در رفع این مشکل و ادامه زندگی به عنوان فردی عادی و سالم یاری خواهند رساند.
دیدگاه خود را درج کنید